فهرست مقالات

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - نمونه‌هایی از لطیفه‌های نبوی در متون ادبی
  مهين  پناهي
  اين پژوهش درصدد پاسخ به اين پرسش است كه پيامبر اكرم(ص) با وجود «ما خُِطبَ به» بودن قرآن مجيد و با وصف «ما ينطق عن الهوي» و «إنك لعلي خلق عظيم» آيا سخنان لطیفه آميز مي‌گفتند؟ اگر اين گونه است، لطیفه‌های آن حضرت شامل چه نوع لطیفه‌هایی است؟ بيشتر كدام عناصر را به كار برده‌ چکیده کامل

  اين پژوهش درصدد پاسخ به اين پرسش است كه پيامبر اكرم(ص) با وجود «ما خُِطبَ به» بودن قرآن مجيد و با وصف «ما ينطق عن الهوي» و «إنك لعلي خلق عظيم» آيا سخنان لطیفه آميز مي‌گفتند؟ اگر اين گونه است، لطیفه‌های آن حضرت شامل چه نوع لطیفه‌هایی است؟ بيشتر كدام عناصر را به كار برده‌اند؟‌ آيا براي لطیفه محدوديت‌هايي هم قائل بوده‌اند؟ اين پژوهش نشان مي‌دهد پيامبر اكرم(ص) گهگاه مزاح مي‌كردند و لطیفه مي‌گفتند. اما هرگز از محدوده اخلاق خارج نمي‌شدند. سخنان لطیفه‌آميز آن حضرت دو دسته‌اند: دسته اول لطیفه‌های حكيمانه است؛ دسته دوم لطیفه‌های عام که پيچيدگي كمتري دارد. لطیفه‌های عام، به دو نوع موقعيتي و عبارتي تقسيم مي‌شوند. لطیفه‌های عبارتي شامل بلاغت‌هاي زباني مانند ايهام، ايجاز، ایجاد شگفتی زباني و رفتاري، تضاد و تناقض (در مفهوم صنعت ادبي) است. همچنين بخشي از لطیفه‌ها، لطیفه‌های تعليمي است. لطیفه‌های نبوي بيشتر از نوع زباني و عبارتي است و نشانه‌ها و نمادهاي طنز كه در آنها تحقير و توهين به ديگران باشد، در آنها ديده نمي‌شود. اما از آنجا که اصطلاح طنز گاهی در حوزه‌های تحقیر و توهین افراد یا مسائل اجتماعی جولان می‌دهد و ساحت حضرت ختمی مرتبت از آن مبراست؛ از سوی دیگر، تاكنون کسی در نام‌گذاری اينگونه سخنان آن بزرگوار اقدام نکرده است. نگارنده برای حفظ ادب شرعی همه انواع ملاحت‌های زبانی و لطایف نبوی را با اصطلاح «لطیفه» نام‌گذاري كرده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - معجزات پيامبر اعظم(ص) در شعر فارسي
  احمد  گلي
  به قول مولانا نامعقول بودن يا وراي طور عقل بودن تعاليم انبيا، اظهار معجزات را لازم كرده است. اين معجزات در هر زمانه‌اي با سطح دريافت مخاطبان دعوت انبيا، انطباق و تناسب داشته است. قرآن كريم معجزة اصلي پيامبر اكرم(ص) محسوب مي‌شود كه معاندان و كافران به هماوردي و رقابت با چکیده کامل

  به قول مولانا نامعقول بودن يا وراي طور عقل بودن تعاليم انبيا، اظهار معجزات را لازم كرده است. اين معجزات در هر زمانه‌اي با سطح دريافت مخاطبان دعوت انبيا، انطباق و تناسب داشته است. قرآن كريم معجزة اصلي پيامبر اكرم(ص) محسوب مي‌شود كه معاندان و كافران به هماوردي و رقابت با آن فراخوانده شده‌اند (= تحدّي)؛ در حالي كه از قبل ناتواني و شكست قطعي‌شان پيش‌بيني و يادآوري شده است. در عين حال به اقتضاي احوال خاص، معجزات ديگري نيز از ايشان صادر يا به خاطر ايشان ظهور كرده است كه در كتب سيره و حديث و به تبع آن در متون ادب فارسي انعكاس يافته است. شاعران و عارفان ايراني با زبان صريح و روشن در مضمون‌سازي‌هاي شاعرانه به اين روايات پرداخته‌اند. در قالب‌هاي قصيده و مثنوي اين مضامين پررنگ‌تر هستند و كمتر در ايجاد و خلق تصاوير به خدمت گرفته شد‌ه‌اند. درباره ذكر معجرات منتسب به حضرت ختمي مرتب بايد گفت در اين پژوهش صحت و سقم روايات مطمح نظر نبوده است و تنها انعكاس اين روايت‌ها در شعر فارسي بررسي شده است و ذكر اصل روايت‌ها در شعر فارسي بررسي شده است و ذكر اصل روايت به مثابه تأييد قطعي آنها نيست. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - سيره پيامبر(ص)، معيار عرفان اسلامي بازتاب‌يافته در متن‌هاي صوفيانه فارسي
  غلامحسين  غلامحسين‌زاده
  تصوف اسلامي بر مبناي چه محورهايي شكل گرفته است، و بر اساس كدام شاخص‌ها و معيارها مسير حركت خود را تنظيم كرده و خطاهاي خود را چگونه اصلاح نموده است؟ بررسي‌ها نشان مي‌دهد منشأ عرفان و تصوف اسلامي، منحصراً قرآن و سيرت پيامبر است؛ اما در مسير حركت خود، از آداب و رسوم و ديدگ چکیده کامل

  تصوف اسلامي بر مبناي چه محورهايي شكل گرفته است، و بر اساس كدام شاخص‌ها و معيارها مسير حركت خود را تنظيم كرده و خطاهاي خود را چگونه اصلاح نموده است؟ بررسي‌ها نشان مي‌دهد منشأ عرفان و تصوف اسلامي، منحصراً قرآن و سيرت پيامبر است؛ اما در مسير حركت خود، از آداب و رسوم و ديدگاه‌هاي ساير ملل نيز متأثر شده است؛ و اينكه بعضي ـ هر چند با دیدگاه‌های مختلف ـ كوشيده‌اند مسير عرفان و تصوف اسلامی را به عكس نشان دهند، احتمالاً تحت تأثير برداشت‌ها و ديدگاه‌هاي ديني و سياسي خود بوده‌اند، يا ـ بسته به نوع نگرش خود ـ خواسته‌اند با نشان دادن منشأ غيراسلامي براي آن، تصوف و عرفان اسلامي را مغایر شريعت اسلامي يا در كنار آن قلمداد کنند؛ یا به گونه‌اي آن را معرفي كنند كه نشان دهند سلوك عرفاني سنتي ادب فارسي، بي‌نياز از عمل به احكام شريعت اسلامي است. حال آنكه مستندات فراوان حاكي از آن است كه عرفان اسلامي مستقيماً از قرآن و سيره نبوي، و روش و سلوك اهل بيت و صحابه و تابعين و زهاد صدر اسلام نشئت گرفته است؛ اما بتدريج ديدگاه‌هاي پيروان مكاتب ديگر و آداب اجتماعي اقوام و ملل مختلف و بخصوص خواسته‌هاي نفساني زاهدان و صوفيان ريايي، بر آن تأثير گذاشته است و سبب شده اندک اندک انحرافاتي در آن راه يابد، بنابراين مشايخ بزرگ صوفيه كوشيده‌اند از طريق تأليف كتب متعدد و ارشاد مريدان، مسير عرفان نظري و عملي را بر مبناي معيار و شاخصه اصلي آن، يعني قرآن و سيرت پيامبر اكرم اصلاح كنند و آن را به مسير اصلي خود بازگردانند تا عرفان و تصوف اسلامي همچنان بتواند در شاهراه اصلي خود به مسيرش ادامه دهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - تحليل جايگاه معراج پيامبر اكرم(ص) در تفسير كشف‌الاسرار ميبدي
  مجيد  سرمدي محمود  شيخ
  پيامبر اكرم(ص) و وقايع زندگي او نزد مسلمانان جايگاه ويژه‌اي دارد. متفكران مسلمان، اعم از عارف و متكلم و فيلسوف، همواره درصدد تبيين شخصيت آن حضرت بوده‌اند و در باب جايگاه او در نظام آفرينش و سلسله پيامبران سخن گفته‌اند. بي‌شك اين تلاش در آغاز راه ريشه‌هايي عاطفي داشته ‌ا چکیده کامل

  پيامبر اكرم(ص) و وقايع زندگي او نزد مسلمانان جايگاه ويژه‌اي دارد. متفكران مسلمان، اعم از عارف و متكلم و فيلسوف، همواره درصدد تبيين شخصيت آن حضرت بوده‌اند و در باب جايگاه او در نظام آفرينش و سلسله پيامبران سخن گفته‌اند. بي‌شك اين تلاش در آغاز راه ريشه‌هايي عاطفي داشته ‌است؛ اما بعد از مدتي جنبه‌هاي نظري آن بر زمينه‌هاي عاطفي فائق آمده ‌است. اين مقاله با عنايت به دو جريان مهم در تبيين شخصيت پيامبر اكرم(ص) در عالم اسلام، سعي دارد جايگاه تفسير كشف‌الاسرار را در اين دو جريان، شناسايي و نقش معراج را كه يكي از مهم‌ترين وقايع روزگار پيامبر است، در تبيين شخصيت ايشان در اين كتاب تحليل كند. ميبدي به دليل گرايش‌هاي عرفاني در تفسير قرآن و در نقل واقعه معراج به جنبه‌هاي عرفاني و عاطفي بيشتر توجه مي‌كند و در تبيين شخصيت پيامبر تنها بر فضيلت و تقدم او در مقامات معنوي تكيه مي‌كند و به طرح مرزهاي نظريه «انسان كامل» با محوريت «حقيقت محمد(ص) كه بعدها در نظريه عرفاني اسلامي به يكي از اساسي‌ترين مباحث اهل تصوف و عرفان نظري مبدل مي‌شود، اشاره نمي‌كند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - سیمای پیامبر اعظم(ص) در کشف‌المحجوب هجویری
  ابراهيم  سلامي
  سیمای پیامبر اعظم(ص) در بسیاری از آثار منثور و منظوم ادب فارسی به نحوی شایسته بازتاب يافته است که گویای علاقه‌مندی و دلباختگی نویسندگان‌ آثار به آن حضرت است. كتاب كشف‌المحجوب یکی از متون‌های گران‌سنگ زبان فارسی در قرن پنجم، است. هجویری، پس از اشاره به آیه‌های قرآن، به س چکیده کامل

  سیمای پیامبر اعظم(ص) در بسیاری از آثار منثور و منظوم ادب فارسی به نحوی شایسته بازتاب يافته است که گویای علاقه‌مندی و دلباختگی نویسندگان‌ آثار به آن حضرت است. كتاب كشف‌المحجوب یکی از متون‌های گران‌سنگ زبان فارسی در قرن پنجم، است. هجویری، پس از اشاره به آیه‌های قرآن، به سخن رسول(ص) و روش و منش آن بزرگوار استناد كرده است. نشان دادن برتری‌های پیامبر اعظم(ص) و تأکید بر مهربانی و محبت او و ضرورت معرفت بیشتر آن حضرت، هدف این مقاله است. بدین منظور، مباحثی چون مقایسه پیامبر اعظم(ص) با پیامبران دیگر مثل موسی و ابراهیم و داود‌(ع)، اخلاق و رفتار پیامبر به ویژه مهر و محبت و بخشندگی و بخشایندگی او، روحیه عبادی و عرفانی پیامبر مثل نماز و روزه و سرانجام خواب و بیداری پیامبر اعظم(ص) که در کشف‌المحجوب هجویری آمده، در این جستار بررسی شده است. حاصل این تحقیق نشان می‌دهد پیامبر اعظم(ص) مهربان و با محبت، بخشنده و کریم، کارگر و مشتاق در طاعت حق و محبوب و منظور حق تعالی بوده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - سيماي پيامبر اعظم(ص) در ديوان خاقاني شرواني
  روشنك  رضائي
  زندگي، سيرت و صورت حضرت رسول اكرم(ص) همچون خورشيدي درخشان براي بشريت محسوب مي‌گردد و شعاع آن در جان و ذهن و زبان مسلمانان جلوۀ خاصي دارد. در اين مقاله تلاش شده است سيماي حضرت رسول اكرم(ص) در ديوان خاقاني بررسي و تحليل شود. ابتدا با استفاده از منابع و مراجع اشاره‌اي مختص چکیده کامل

  زندگي، سيرت و صورت حضرت رسول اكرم(ص) همچون خورشيدي درخشان براي بشريت محسوب مي‌گردد و شعاع آن در جان و ذهن و زبان مسلمانان جلوۀ خاصي دارد. در اين مقاله تلاش شده است سيماي حضرت رسول اكرم(ص) در ديوان خاقاني بررسي و تحليل شود. ابتدا با استفاده از منابع و مراجع اشاره‌اي مختصر به حوادث تاريخي و خصائل فردي و اجتماعي آن حضرت و زندگي مبارك ايشان شده و سپس شواهد شعري مناسب از ديوان خاقاني ذكر گرديده است. همچنين به مواردي از جلوه‌هاي سخنان و احاديث آن حضرت در شعر خاقاني توجه شده و با توجه به نمونه‌هاي متعدد و متنوع شعري در اين خصوص در ديوان خاقاني، مي‌توان توجه و ارادت خاقاني را به دين و حضرت رسول(ص) دريافت و گفت كه خاقاني با استفاده از زندگي و سخنان حضرت رسول(ص) غنايي خاص به شعر خود بخشيده و آن را متبرك ساخته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - بررسي و مقايسه مدح و معراج پيامبر(ص) در چهار مثنوي عطار (الهي‌نامه، اسرارنامه، منطق‌الطير، ‌مصيبت‌نامه)
  احمد  رضايي‌جمكراني
  مدح و معراج پيامبر(ص) از جمله موضوعاتي است كه اكثر شاعران و نويسندگان بدان توجه نموده‌اند؛ به گونه‌اي كه در سنت ادبي ما اين دو مبحث از درونمايه‌هاي اصلي آثار كلاسيك به شمار مي‌آيد. عطار نيشابوري نيز به پيروي از چنين سنتي در ابتداي چهار منظومه الهي‌نامه،‌ اسرار‌نامه، منط چکیده کامل

  مدح و معراج پيامبر(ص) از جمله موضوعاتي است كه اكثر شاعران و نويسندگان بدان توجه نموده‌اند؛ به گونه‌اي كه در سنت ادبي ما اين دو مبحث از درونمايه‌هاي اصلي آثار كلاسيك به شمار مي‌آيد. عطار نيشابوري نيز به پيروي از چنين سنتي در ابتداي چهار منظومه الهي‌نامه،‌ اسرار‌نامه، منطق‌الطير و مصيبت‌ نامه به تفصيل به اين دو موضوع پرداخته است. بررسی و تحقیق نشان مي‌دهد مدح و معراج در مثنوي‌هاي مذکور دو ساخت متفاوت دارد: در الهي‌نامه و منطق‌الطير‌، اين دو بخش در هم آميخته و در اسرارنامه و مصيبت‌‌نامه از هم مجزاست؛ مدح پيامبر اكرم(ص) در همة آنها ساختار يكساني دارد، لكن داستان معراج در مصيبت‌‌نامه مستند‌تر است‌. اين دو بخش ويژگي‌هاي شاعرانة چندانی ندارند و تنها مي‌توان داستان معراج را در الهي‌نامه شاعرانه‌ترين قسمت محسوب نمود. ايهام، برجسته‌ترين صنعت بديعي این آثاراست. در حيطة مختصات زباني نيز تكرار واژگاني و تكرار يك صورت زباني كامل در آغاز، برجسته‌ترين ويژگي زباني اين دو بخش است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  8 - بازتاب شخصيت پيامبر اعظم(ص) در ذهن و زبان سنايي
  منوچهر  اکبری
  بررسي زندگي رسول اكرم(ص) در ذهن و زبان سنايي بي‌ترديد از موضوع‌هاي مهم و اثرگذار در مجموعه پژوهش‌هاي ادبيات فارسي مي‌تواند محسوب گردد؛ چرا كه سنايي شاعري بزرگ و مقتداي شاعران عارف فارسي زبان به شمار مي‌رود و او را بحق بنيانگذار و مروج اصلي آموزه‌هاي عرفاني در شعر فارسي چکیده کامل

  بررسي زندگي رسول اكرم(ص) در ذهن و زبان سنايي بي‌ترديد از موضوع‌هاي مهم و اثرگذار در مجموعه پژوهش‌هاي ادبيات فارسي مي‌تواند محسوب گردد؛ چرا كه سنايي شاعري بزرگ و مقتداي شاعران عارف فارسي زبان به شمار مي‌رود و او را بحق بنيانگذار و مروج اصلي آموزه‌هاي عرفاني در شعر فارسي دانسته‌اند. اين پژوهش با تمركز كند و كاو در اثر ارزشمند حديقه و با روش توصيفي تحليلي صورت پذيرفته است. براي سنايي، شخصيت رسول‌الله و ابعاد وجودي و نكات برجستة زندگي و ويژگي‌هاي روحي و اخلاقي و شأن و جايگاه ايشان به‌قدري مهم بوده است كه يكي از ابواب دهگانه حديقه را بدان اختصاص داده است. طرح شاعرانه داستان معراج و رجحان وجودي آن حضرت بر ساير انبياء و اولياء، حسن خلق، رحمت واسعة آن دُردانه آفرينش و واسطة‌ خلقت، امّي بودن و فضل تقدم اشرافي ايشان بر آدم و ساير انبياء و نيز تموج تلميحات قرآني و بازتاب مهمترين فرازها در زندگي حضرت رسول‌اكرم از مهمترين عناويني است كه سنايي بدانان پرداخته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  9 - بررسي كلامي نبوّتِ خاصّه در حديقة سنايي
  احمد  خاتمی
  با همة كوششي كه محقّقان دربارة تفسير و تحليلِ متون منظوم فارسي، از جمله آثار سنايي و بويژه حدﻳﻘﮥ‌الحقيقه، نموده‌ و دستاوردهاي ارزشمندي به جامعة علمي ارزاني داشته‌‌اند، هنوز جاي بحث و بررسي دربارة غالب متون منظوم، از جمله منظومه‌هاي عرفاني، خالي است. عموم متون عرفاني، عل چکیده کامل

  با همة كوششي كه محقّقان دربارة تفسير و تحليلِ متون منظوم فارسي، از جمله آثار سنايي و بويژه حدﻳﻘﮥ‌الحقيقه، نموده‌ و دستاوردهاي ارزشمندي به جامعة علمي ارزاني داشته‌‌اند، هنوز جاي بحث و بررسي دربارة غالب متون منظوم، از جمله منظومه‌هاي عرفاني، خالي است. عموم متون عرفاني، علاوه بر جنبه‌هاي عرفاني و صوفيانه، از جهات ديگر نيز قابل بررسي‌اند؛ يكي از اين وجوه، بررسي كلامي آنها است. بديهي است، سنايي و شاعران عارف‌مسلك پس از او كه غالباً تحت تأثير افكار و انديشه و سبك و شيوة او بوده‌اند، ديدگاه‌هاي عميق كلامي را نيز همراه با مسائل عرفاني در آثار خود بازگو كرده‌اند، كه بدون دست‌يابي به اين انديشه‌ها، كه در واقع اصل اصولِ اعتقادي و فكري ايشان را نشان مي‌دهد، حتي ارزيابي دقيقِ جايگاه عرفاني آنها نيز ممكن نخواهد بود. مقالة حاضر درصدد است تا با بررسي كلامي مسئلة نبوّتِ خاصّه از منظر متكلّمان اسلامي، موضوع را در حديقة‌الحقيقه جست‌وجو كند و ديدگاه‌هاي سنايي را در خصوص وجود مبارك پيامبر اكرم(ص) نشان دهد و يافته‌ها را با ديدگاه‌هاي كلامي مشهور در روزگار او بسنجد و با جمع‌بندي و نتيجه‌گيري نهايي، نشان دهد كه سنايي در كدام موضوع از كدام مذهب كلامي پيروي كرده و در كدام مطلب ديدگاه خاص خود را عرضه نموده و از پيروي مذاهب خاص اعراض كرده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  10 - حضرت محمد(ص) در نگاه تأويلي شمس‌الدين محمد تبريزي
  مصطفی  گرجی
  در مجموعه ادب فارسي به ويژه متون عرفاني كمتر متني يافت مي‌شود كه از تقریر احوال پيامبران و قصص آنان بي‌بهره باشد. يكي از اين متون كه هم در رو ساخت و هم در ژرف ساخت از اين موضوع متأثر است؛ مقالات شمس است در اين اثر به مناسبت ذهن تأويل‌گراي مؤلف حوادث مندرج در تاريخ زندگي چکیده کامل

  در مجموعه ادب فارسي به ويژه متون عرفاني كمتر متني يافت مي‌شود كه از تقریر احوال پيامبران و قصص آنان بي‌بهره باشد. يكي از اين متون كه هم در رو ساخت و هم در ژرف ساخت از اين موضوع متأثر است؛ مقالات شمس است در اين اثر به مناسبت ذهن تأويل‌گراي مؤلف حوادث مندرج در تاريخ زندگي پيامبران تأويل و گفتارهاي ايشان بنا بر باور مؤلف تفسير شده است. تقرير در اين مقالات يا بر سبيل استدلال و برهانِ محكم و براي تفهيمِ ديدگاه مؤلف و يا از باب تبرك و بر سبيل توارد ذهني و يا به قصد معرفي انسان كامل در تمام ابعاد است كه در اين ميان حضرت محمد(ص) را نمونه متعالي چنين انساني معرفي مي‌كند. در اين مقاله مؤلف با اين نگاه به اوصاف حضرت محمد(ص) در مقالات شمس پرداخته و خلاف آمد عادت‌هاي شمس را در اين زمينه نشان داده است. نكته قابل تأمل اينكه شمس در اين اثر، از عمومي‌ترين مباحث در حوزه نبوت تا پرسش از برخي تابوها را مطمح نظر داشته كه در برخي از موارد بديع و هنري است. مفاهيمي چون مقايسه خودِ مؤلف با پيامبران و بعضاً مخالفت با آنها، شبهه در برخي از احاديث، مقايسه ضمني مولانا با پيامبر اسلام و... از اين قبيل است. عمده‌ترين اوصاف حضرت محمد(ص) در مقالات شمس؛ همه علوم معلوم محمد(ص)، ارزش قرآنِ صامت به قرآن ناطق، تعظيم قرآن نه به خاطر خداوند كه به خاطر محمد(ص)، ميهمان خاص خداوند، محمد(ص) معشوق در لباس عاشق، نور محمديه، پيامبر باز سپيد سلطان ازل و مردمان ديگر مرغان سرگردان، استغراق تام، عدم استغناي حق از محمد(ص)، علم لدني و... هستند كه تحليل و تفسير آنها در اصل مقاله آمده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  11 - تحليل نگرش مولوي دربارة پيامبر اعظم(ص)
  بخشعلی  قنبری
  پيامبر اسلام(ص) نزد مولوي جايگاه ويژه‌اي دارد. او در مقايسه با ساير پيامبران بسان ميوه‌اي است كه درخت نبوت به بار آورده است. لذا به رغم آنكه در آخر همه آنها قرار گرفته بر همه‌ آنها تقدم دارد. از نظر مولوي پيامبر با خود پيام‌هايي آورده است كه انسان تا زنده است محتاج آنها چکیده کامل

  پيامبر اسلام(ص) نزد مولوي جايگاه ويژه‌اي دارد. او در مقايسه با ساير پيامبران بسان ميوه‌اي است كه درخت نبوت به بار آورده است. لذا به رغم آنكه در آخر همه آنها قرار گرفته بر همه‌ آنها تقدم دارد. از نظر مولوي پيامبر با خود پيام‌هايي آورده است كه انسان تا زنده است محتاج آنها خواهد بود؛ زيرا پيامبر قفل‌هايي را گشوده است كه پيش از آن هيچ كسي نسبت به گشودن آنها اهتمام نكرده بود. البته بهره‌مندي از آنها مشروط به آن است كه اولاً انسان احساس نياز كند، يعني از نيازهاي خود اعم از وجودي و روان‌شناختي آگاه شود تا اين آگاهي باعث حركت وي به سمت آموزه‌هاي پيامبر گردد. ثانياً در زندگي خود در صدد عملي ساختن آنها باشد، ثالثاً بين حيات مطلوب معنوي و حيات نامطلوب مقايسه به عمل آورد تا قدر پيغام پيامبر را بداند. بي‌شك آگاهي از جايگاه عظيم پيامبر(ص) مي‌تواند شخص را در سير اين سلوك ياري نمايد؛ زيرا با عنايت به اين جايگاه و داشته‌هاي پيامبر مي‌توان از آموزه‌هايش بهره‌مند شد. اخلاق، معرفت و عرفان قطعاً از جمله حوزه‌هايي‌اند كه انسان عصر جديد مي‌تواند از دستاوردهاي پيامبر بهره ببرد. وقتي اين مقولات با دقت مورد توجه قرار گيرد آنگاه مي‌توان از خدمات و حسنات پيامبر سخن گفت و از دستاوردهايش بهره‌مند شد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  12 - تحليل ظرفيت‌هاي تمثيلي حكايات مربوط به پيامبر‌ اكرم(ص) درمثنوي مولانا
  فاطمه  كوپا
  زبانِ ادبي، يكي از گونه‎هاي زباني است كه از ساحت تجربي و معنايي ويژه‌اي سخن مي‎گويد؛ زيرا تنها در قلمرو متون معنايي و روابط كنايي و نماديني زبان مي‌توان ادبي اشيا را كشف كرد. آنچه حلاوت كلام اديبانه به شمار مي‎آيد از همين لايه‎هاي زيرين و ژرف معنايي و احساسي ناشي مي‎شود چکیده کامل

  زبانِ ادبي، يكي از گونه‎هاي زباني است كه از ساحت تجربي و معنايي ويژه‌اي سخن مي‎گويد؛ زيرا تنها در قلمرو متون معنايي و روابط كنايي و نماديني زبان مي‌توان ادبي اشيا را كشف كرد. آنچه حلاوت كلام اديبانه به شمار مي‎آيد از همين لايه‎هاي زيرين و ژرف معنايي و احساسي ناشي مي‎شود كه در زبان بازتاب يافته است. يكي از دست‎مايه‎ها و ابزار كارآمد كلام اديبانه كه ظرفيتي گسترده در بيان نمادين تصاوير و مفاهيم دارد، «تمثيل» است كه با بسامدي در خور توجه در مثنوي مولوي نمود يافته است. البته ساختار قصه‎هاي مثنوي به روشني معلوم مي‎دارد گوينده مفهوم نهفته و دروني آنها را مد نظر دارد؛ ترتيب عناصر و توالي حوادث و عبارات در حكايات تمثيلي مثنوي به گونه‎اي است كه در اكثر موارد به دليل هم‎سويي ميان هنرمند و هنرپذير، مخاطب را به مفاهيم نهفته در بطن حكايات راه مي‎نمايد. اين جستار در پي‌پاسخ گفتن به دو سؤال بنيادين است: 1. مفهوم دقيق تمثيل و ادبيات تمثيلي و حوزه‎هاي كاربردي اين شگرد ادبي چيست؟ 2. نحوه بهره‎گيري مولانا از ظرفيت‎هاي تمثيلي حكايات مربوط به پيامبر ‎اكرم(ص) به چه صورتي بوده است؟ ملاك انتخاب حكايات نيز، برجستگي تمثيل در اين گونه حكايات بوده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  13 - بازتاب شخصیت پیامبر(ص) در شعر معاصر فارسی
  سعید  بزرگ بیگدلی مریم  صادقی گیوی
  شخصيت والا و سيره‌ انساني و نبوي پيامبر اكرم(ص) همواره از كانون‌هاي مضمون‌آفريني و تصويرسازي شاعران و نویسندگان در ادب فارسی بوده است. شاعران فارسی گوی پس از اسلام تاکنون به مناسبت‌های گوناگون به تکریم آن حضرت پرداخته اند؛ به ویژه در ابتدای سخن خود پس از حمد و ستایش خال چکیده کامل

  شخصيت والا و سيره‌ انساني و نبوي پيامبر اكرم(ص) همواره از كانون‌هاي مضمون‌آفريني و تصويرسازي شاعران و نویسندگان در ادب فارسی بوده است. شاعران فارسی گوی پس از اسلام تاکنون به مناسبت‌های گوناگون به تکریم آن حضرت پرداخته اند؛ به ویژه در ابتدای سخن خود پس از حمد و ستایش خالق هستی بخش، به بزرگداشت و مدح پیامبر، مقام نبوت و مخصوصاً خاتمیت و سرآمدی و محوریت وجود آن حضرت در کل کائنات توجه داشته اند و به تعبیر ابن‌عربی و عارفان پیرو او حقیقت محمدیه را مرکز و علت ايجاد هستی دانسته‌اند و عموم ادیبان ایران، حوادث زندگی و جلوه های مختلف شخصیت جامع پیامبر اعظم(ص) را در مقام انسان کامل و اسوه بشر در آثار خویش منعکس ساخته اند که در شعر سنتی فارسی نمودی چشمگیر دارد. در این مقاله ميزان توجه شاعران معاصر فارسی به شخصیت پیامبر اكرم(ص) بررسي مي‌شود. هدف این جستار بررسی کیفیت این بازتاب‌ها در مقایسه شعر سنتی و نو بوده است. بررسی ها نشان می دهد شاعران معاصر فارسی شخصیت پیامبر را در چهار بعد مدحی، حادثه ای، روایتی و تصویری در اشعارشان منعکس کرده اند. در اين مقاله همچنين اغلب شاعران برجسته كه در اين ابعاد، شعري سروده‌اند، تحليل و ارزيابي شده‌اند. پرونده مقاله