فرایندهای واژه‌آفرینی در گونة گفتاری زبان فارسی
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
مرضیه سادات رضوی
1
فریبا قطره
2
کلید واژه: صرف فارسی گفتاری واژه‌آفرینی و واژه‌سازی زایایی,
چکیده مقاله :
مطالعۀ زبان فارسی به دلیل تفاوت های امروز آن میان گفتار و نوشتار، اهمیتی خاص دارد. در بسیاری از زبان ها میان این دو گونة زبانی، تفاوت هایی به‌ویژه از نظر الگوهای دستوری و واژگان مشاهده می شود که اهمیت و ضرورت مطالعة جداگانة هر یک را دو چندان می کند. بر این اساس، مقالة حاضر به بررسی و تحلیل واژه هایی می پردازد که معمولاً در گفتار فارسی زبانان به کار می‌روند و در نوشتار یا اصلاً به کار نمی روند، یا به ندرت استفاده می شوند و بر مبنای دیدگاه «بوی» (2007)، حاصل فرایندهای واژه آفرینی هستند نه واژه سازی. داده های مورد بررسی در پژوهش حاضر نیز به تبعیت از رویکرد بوی، بر اساس نوع فرایندهای واژه آفرینی شامل کوتاه سازی، آمیزش، ابداع، قیاس، قرض گیری، گسترش استعاری و تبدیل عبارت به واژه در چهار مقولة اسم، فعل، صفت و قید طبقه بندی و بررسی شدند. یافته های این پژوهش نشان می‌دهد که از میان فرایندها و شیوه های یادشده، کوتاه سازی با بیشترین درصد (58/32 درصد) و تبدیل عبارت به واژه و آمیزش با کمترین درصد (به ترتیب با 62/5 و 49/4 درصد) در واژه سازی نقش دارند.
The study of Farsi is so important due to current today differences between colloquial and written Farsi. There are many differences between these two types in many languages particularly from grammatical and lexical patterns that double the significance and necessity of separately studying these two. Based on this, the article reviews and analyzes words that are usually applied in conversation of Farsi speakers and are never or rarely used in written Farsi; and based on Boy’s view (2007) they are the result of word creation processes but not word formation. Following Boy view, under review data were categorized and reviewed based on the kind of word formation processes like shortening, combination, innovation, comparison, loaning, metaphorical expansion and phrasal conversion into four categories of Noun, Verb, Adjective and Adverb. The findings show that Shortening have the highest frequency (32.58 %) and phrasal conversion and combination have the lowest frequency (5.62 and 4.49 % respectively) in word formation.