بازشناخت نادره‌زنان در «صفوة الصفا»
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایرانآذر اکبرزاده ابراهیمی 1 * , زهرا اختیاری 2
1 - دانشگاه پیام نور
2 - دانشگاه فردوسی مشهد
کلید واژه:
چکیده مقاله :
«صفوة الصفا» کتابی عرفانی است که «ابن بزّاز» در قرن هشتم آن را در شرح کرامات شیخ صفی الدّین اردبیلی (650- 735 ه.ق) تألیف نمود. این کتاب که در اواخر دورۀ مغول نگارش یافته، همواره به عنوان یک سند تاریخی به شمار می‌رفته است؛ زیرا بیانگر ویژگی های عرفان و تصوّف این دوره به ویژه غرب ایران بوده است. احراز هویت شخصیت های این کتاب که برخی تاکنون به هیچ نحو بررسی نشده اند، اطلاعات ما را دربارۀ زنان صوفی و عارف پیش از صفویه افزایش می دهد. در این جستار با غور و استقصایی که مبتنی بر کتاب «صفوة-الصفا»ست، نقش موثّر زنان در این دوره نمایانده شده است. زنانی که برخی از آنان جزء عارفان و مریدان شیخ صفی بودند و برخی علاوه بر گرایش‌های عرفانی به دلیل تأثیرگذاری بر حکومت و اجتماع، در تاریخ این دوره حائز اهمیت اند. در این پژوهش پس از مقدمّه، با ذکر نمونه هایی از حکایت های «صفوة الصفا» که به زنان غالباً ناشناخته اشاره دارد، پانزده زن در دو حوزة عرفان و سیاست شناسانده شده اند و نیز به بررسی جایگاه و نقش زن در آن دوره با توجه به دو مقولۀ عرفان و سیاست پرداخته شده است.
Safvat al-safa is one of the mystical books in the 8th century written by Ebn e Bazzaz about the characteristics of Sheikh Safi Ardabili. This book, written in late Mongol era, has been always considered as a historical document because it illustrates the features of Mysticism and Sufism in that era especially in the west of Iran. Discovering the identity of the characters in the book while some of which have not been studied so far, gives us more information about Mysticism before the advent of Safavid. By studying the book Safvat- al-safa, we figure out the effective role of women in this era. Some of them were mystics or disciples of sheikh Safi and some of them were prominent characters in that era due to their influence on the government and society, besides their mystic trends. In this research, after the introduction, by presenting examples from stories in Safvat al-safa, 15 women are introduced in two fields of mysticism and politics , and their roles in these fields are studied.