مقايسه مفهوم واژه‌ها در عالم سنت و دوران مدرن
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
1 -
کلید واژه: حماسه عرفاني ذهنيت حماسي زبان و بيان حماسي شخصيت حماسي غزليات شمس مولانا,
چکیده مقاله :
در كنار انواع سه گانه‌اي كه براي "حماسه" برشمرده اند (حماسه اسطوره اي و ملي, حماسه تاريخي, حماسه ديني) مي توان نوع چهارمي نيز براي آن در نظر گرفت و آن, "حماسه عرفاني" است. اين نوع از حماسه را بايد در سروده هاي صوفيانه و عارفانه فارسي كه پس از قرن پنجم هجري سروده شده است, سراغ گرفت. در اين گونه از حماسه, صوفي يا عارف چونان قهرمان يا پهلواني با نفس اماره و ددان و ديوان درون خويش به نبرد مي پردازد و در جنگ و جدالي سخت و خونين آنها را فرو مي‌شكند. تجلي بارز اين گونه از حماسه را در غزليات و مثنويهاي عارفانه و قلندرانه سنايي و عطار و به‌ويژه در ديوان غزليات مولانا شاهد هستيم. مقاله حاضر پس از بحث و بررسي درباره مفهوم و ماهيت حماسه عرفاني, به بازتاب اين گونه از حماسه در ديوان غزليات مولانا ـ شمس نامه ـ مي پردازد و مسأله حماسي بودن عرفان مولانا را در سه حوزة "روحيه و شخصيت حماسي", "تخيل و ذهنيت حماسي" و "زبان و بيان حماسي" مولانا با ارائة شواهد و نمونه هاي متناسب مورد مطالعه قرار مي دهد.
Beside the three form of epic (national epic, historical epic, religious epic) the fourth form of epic can be accepted that is "mystical epic". This kind of epic can be found in mystical composed after fifth century. In this kind of epic sufi or mystic like a hero fights against inner devils and in a bloodshed war gains uper hand over enemies. We can find this king of epic in mystical poems of Attar, Sanaee and especially in Mowlana's odds. This article attempts to consider the meaning and concept of mystical epic and the reflection of this kind of epic in Mowlan's odds "Shams Nameh" and study the Mowlan's mystical epic in three field; "the epic characteristic, the epic imaginary and epic statement".