بررسي و مقايسه مدح و معراج پيامبر(ص) در چهار مثنوي عطار (الهي‌نامه، اسرارنامه، منطق‌الطير، مصيبتنامه)
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
1 - دانشگاه قم
کلید واژه: مدح معراج عطار الهي‌نامه اسرارنامه منطق‌الطير مصيبتنامه,
چکیده مقاله :
مدح و معراج پيامبر(ص) از جمله موضوعاتي است كه اكثر شاعران و نويسندگان بدان توجه نموده‌اند؛ به گونه‌اي كه در سنت ادبي ما اين دو مبحث از درونمايه‌هاي اصلي آثار كلاسيك به شمار مي‌آيد. عطار نيشابوري نيز به پيروي از چنين سنتي در ابتداي چهار منظومه الهي‌نامه، اسرارنامه، منطق‌الطير و مصيبت نامه به تفصيل به اين دو موضوع پرداخته است. بررسی و تحقیق نشان مي‌دهد مدح و معراج در مثنوي‌هاي مذکور دو ساخت متفاوت دارد: در الهي‌نامه و منطق‌الطير، اين دو بخش در هم آميخته و در اسرارنامه و مصيبتنامه از هم مجزاست؛ مدح پيامبر اكرم(ص) در همة آنها ساختار يكساني دارد، لكن داستان معراج در مصيبتنامه مستند‌تر است. اين دو بخش ويژگي‌هاي شاعرانة چندانی ندارند و تنها مي‌توان داستان معراج را در الهي‌نامه شاعرانه‌ترين قسمت محسوب نمود. ايهام، برجسته‌ترين صنعت بديعي این آثاراست. در حيطة مختصات زباني نيز تكرار واژگاني و تكرار يك صورت زباني كامل در آغاز، برجسته‌ترين ويژگي زباني اين دو بخش است.
The Prophet Mohammad's praise and ascension are among the topics of concern to most poets and writers; in a manner that in our literary tradition these two issues are counted as the major themes of classic works. Attar Neishabouri, who followed this tradition, has discussed these two topics in detail at the beginning of his four versified works; “Elahi-Nameh”, “Asrar-Nameh”, “Manteq-Al Tair” and “Mosibat-Nameh”. This research has studied the mentioned themes in the four works. The result of the research revealed that the praise and spiritual ascension found two different structures in these works. While in Elahi-Nameh and Manteq-Al Tair these two parts are intermingled, they are quite separate in Asrar-Nameh and Mosibat-Nameh. Still the praise of the Prophet have one structure in all the four works; yet the story of the Prophet's ascent is more reliable in Mosibat-Nameh. These two parts do not possess much poetical parts and one can only regard the story of the Ascent as the most poetical part in Elahi-Nameh. Ambiguity was Aattar's most favorite literary figure. Within the linguistic domain and its related features, the repetition of words and the repetition of a linguistic phrase at the beginning, are the most significant linguistic features in these two parts.