Analyzing the approach of Meftah Al-Oloum commentators on the relation of 'Badi’' techniques and other categories of Eloquence (7th & 8th Century A.H.)
Subject Areas : Research in Iranian classical literature
ruhollah
hadi
1
(University of Tehran)
مصطفی
جلیلی تقویان
2
(Tehran University)
Keywords: 'Badi’' Eloquence Rhetoric 'Ma’ni' and 'Bayan' Sakaki Miftah Al-Oloum,
Abstract :
Many contemporary rhetorical scholars believe that commentaries written on well-known rhetoric books -such as Miftah Al-Oloum, Talkhis Al-Miftah and so on- often involve repetitive and non-creative topics. While this opinion cannot be completely ruled out, careful examination shows that commentators have sometimes expressed new issues in their writings. These new issues are important from the perspective of rhetorical history. One of these topics is the link between 'Badi’' and other territories of rhetoric. It is natural for us today to regard the Islamic rhetoric as having three distinct territories, namely 'Ma’ni', 'Bayan' and 'Badi’' ', but in the seventh and eighth centuries this independence was by no means certain. In this paper, the views of Sakaki explainers on 'Badi’' status and its relation to other territories of rhetoric are analyzed. Among these explainers, four classes can be identified, each with a distinct idea. The ideas are as follows: 1. 'Badi’' is part of eloquence. 2. 'Badi’' is part of eloquence and rhetoric. 3. 'Badi’' is part of the science of 'Ma’ni' and 'Bayan'. 4. 'Badi’' is independent and there is no relation to other parts of rhetoric. This paper describes the views of these four classes and analyzes the reasons for this diversity.
ابن زملکانی، کمال¬الدین ابوالمکارم عبدالواحد (1383) التبیان فی علم البیان المطلع علی اعجاز القرآن، تحقیق احمد مطلوب و خدیجة الحدیثی، بغداد، مطبعة العانی.
ابن مالک، بدرالدین (؟) المصباح فی علوم المعانی و البیان و البدیع، حققه و شرحه و وضع فهارسه حسنی عبدالجلیل یوسف، مکتبة الآداب.
إربلی، علی بن عیسی (1410) حدائق البیان فی شرح کتاب التبیان، اعداد: کامل بن محمد جان بن یوسف، اشراف: علی البدری حسین.
اردبیلی تبریزی، تاج¬الدین ابوالحسن علی بن أبی محمد عبدالله (746) تنقیح المفتاح، نسخه خطی موجود در مجلس شورای اسلامی، شناسگر رکورد: 483577.
اسمیت، ویلیام (1387) «شکل¬گیری یک کتاب درسی (شکل¬گیری یک کتاب درسی بلاغت در قلمرو فرهنگ اسلامی)»، ترجمه ناصرقلی سارلی، مجله پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، شماره 19ISC ، پاییز، صص 32-51.
اندلسی، أبی عبدالله جمال¬الدین محمد بن أحمد (ز ق 8) المعیار فی نقد الأشعار، تقدیم و تحقیق عبدالله محمد سلیمان هنداوی، مطبعة الأمانیة، 1408.
ایجی، عضدالدین (1412) فوائد الغیاثیة فی علوم البلاغة، دراسة و تحقیق و تعلیق عاشق حسین، قاهرة، دارالکتب المصری.
ترمذی، ناصرالدین (ق 8) شرح مفتاح العلوم، نسخه خطی، ینی جامع، 1038.
تفتازانی، سعدالدین (1308) الشرح المطول علی التلخیص، ناشر بوسنوی الحاج افندی.
---------------- (792؟) المختصر (فی شرح التلخیص)، نسخه خطی موجود در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، شناسه کد کتاب: 808823.
حموی (ابن نحویه)، محمد بن یعقوب (1433) ضوء المصباح، تحقیق ابراهیم بن عبدالعزیز الزید، دار کنوز اشبیلیا.
خطیب القزوینی، جلال¬الدین محمد (2010) الایضاح فی علوم المعانی و البیان و البدیع، ابراهیم شمس¬الدین، بیروت، دارالکتب العلمیة.
----------------------------- (1425) الإیضاح فی علوم المعانی و البیان و البدیع، تحقیق و تعلیق و فهرسة غرید الشیخ محمد و ایمان الشیخ محمد، بیروت، دارالکتاب العربی.
خلخالی، شمس¬الدین محمد بن مظفر (2007) مفتاح تلخیص المفتاح، تحقیق و تعلیق هاشم محمد هاشم محمود، الجزء الاول و الثانی، قاهرة، مکتبة الأزهریة للتراث.
خوارزمي، ابوالمويد صدرالدين موفق بن محمد بن حسن المجد الخاصي (643) درر الدقائق و درر الحقائق، نسخه خطی موجود در مرکز احیای میراث اسلامی، قم.
خوافی، برهان¬الدین حیدر بن محمد (ق 8) کتاب الافصاح فی شرح الایضاح، نسخه خطی موجود در کتابخانه راغب پاشا، 1261.
سبکی، بهاء¬الدین (1423) عروس الافراح، تحقیق عبدالحمید هنداوی، الجزء الثانیة، بیروت، المکتبة العصریة.
سکاکی، محمد بن ¬علی (1420) مفتاح العلوم، حقّقه و علّقه و فهّرسه عبدالحمید هنداوی، بیروت، دارالکتب العلمیة.
-------------------------- مفتاح العلوم، نسخه خطی موجود در دانشگاه پنسیلوانیا.
شمیسا، سیروس (1368) نگاهی تازه به بدیع، تهران، میترا.
-------------- (1394) معانی، ویراست دوم، تهران، میترا.
شیرازی، قطب¬الدین (710) مفتاح المفتاح، نسخه خطی کتابت 900، موجود در مرکز احیاء میراث اسلامی، قم.
ضیف، شوقی (1383) تاریخ و تطور علوم بلاغت، ترجمه محمدرضا ترکی، تهران، سمت.
طیبی، شرف¬الدین (1397) التبیان فی البیان، اعداد: عبدالستار حسین مبرون زموط، اشراف: کامل امام الخولی، جامعة الأزهر.
قمری، عبدالستار (1377) سیری در تاریخ معانی و بیان و بدیع، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 146 و 147، پاییز، صص 242-254.
کاشی، عمادالدین (ق 8) شرح المفتاح، نسخه خطی، ینی جامع، 1042.
کحالة، عمر رضا (1414) معجم المؤلفین، الجزء الثانی، بیروت، موسسة الرسالة.
کرمانی، شمس¬الدین محمد بن یوسف (1425) تحقیق الفوائد الغیاثیة، تحقیق و دراسة علی بن دخیل الله بن عجیّان عوفی، مدینه، الجامعة الاسلامیة.
المراغی، محمود احمد حسن (1411) علم البدیع فی بلاغة العربیة، بیروت، دارالعلوم العربیة.
مراکشی، محمد بن عبدالرحمان (1426) تعلیق علی ترجیز المصباح فی المعانی و البیان و البدیع، اعداد: محمد عزمی نعمان عبدالرحمان بن سلهب، إشراف: الدکتور بسام عبدالعفو القواسمی.
مطرزی خوارزمی، ناصر بن ابی¬المکارم عبدالسید بن علی (610) الایضاح فی شرح مقامات حریری، نسخه خطی موجود در کتابخانه نور عثمانیه، 4063.
مطلوب، احمد، أساليب بلاغية- الفصاحة و البلاغة و المعانى، المكتبة الشاملة الحديثة، بیروت.
قابل دسترسی در: https،//al-maktaba.org/book/33566/1.
مؤذنی خوارزمی، حسام¬الحق و الدین (ز 8 ق) شرح مفتاح العلوم، نسخه خطی، ینی جامع، 1041.