تکوینِ هویت اجتماعی در داستان «عطر سنبل، عطر کاج» بر مبنای نظریۀ عمومی طنز کلامی
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
فاطمه مظفری
1
(دانشگاه صنعتی شاهرود)
نوید فیروزی
2
(دانشگاه صنعتی شاهرود)
کلید واژه: طنزِ کلامی هویتِ اجتماعی ادبیاتِ مهاجرت جزایری دوما عطرِ سنبل عطرِ کاج,
چکیده مقاله :
«عطرِ سنبل، عطرِ کاج»، ترجمۀ فارسی خاطراتِ فیروزه جزایری دوماست که بر اساس تجربۀ اجتماعی منحصربه فردش به عنوان یک مهاجر ایرانیِ ساکن آمریکا نوشته شده است. در این پژوهش، مؤلّفه ها و مکانیزمِ طنز داستانِ یادشده بر اساسِ «نظریۀ عمومی طنز کلامیِ» آتاردو بررسی شده است. در این روش، متغیّرهای به کار برده شده برای بررسیِ یک روایتِ طنز به شش دستۀ زبان، هدف، موقعیت، شیوۀ روایت، مکانیسمِ منطقی و تقابلِ انگاره تقسیم می شود. در پژوهشِ حاضر با تکیۀ بر متغیّرِ هدف نشان داده شده که فیروزه جزایری چگونه با هدف قرار دادن افراد برون گروه و درون گروه به معرفی رفتارهای مناسب و نامناسبِ اجتماعی که با آنها مواجه بوده، پرداخته است و به هویتی جدید و انتخابی میرسد؛ هویتی که نه او را از ارزش های گذشتۀ خود دور و نه او را در فرهنگِ جدید گوشه گیر و منزوی کند. طنزِ کلامی جزایری دوما می تواند موجبِ ایجادِ همبستگیِ گروهی بینِ خوانندگانِ نژادهای مختلف و به ویژه مخاطبانِ زن شود. به علاوه در روایتِ طنزآمیز او، «هدف» در جایگاه بالاتری نسبت به «تقابلِ انگاره» (متغیّرِ ایجادِ خنده) قرار دارد.
"Atr-e Sonbol, Atr-e Kaj" is a Persian translation of the memoirs of Firoozeh Jazaieri Duma written based on her unique social experience as an Iranian immigrant living in the United States. The current paper aims to examine the components and mechanisms of the humor of mentioned story based on the "General Theory of Verbal Humor". In this method, the variables used to examine a funny narrative are divided into six categories: language, target, situation, narrative strategy, logical mechanism, and Script Opposition. In the present study, which is based on the target variable; It has been shown how Firoozeh, by targeting people outside the group and within the group, introduces appropriate and inappropriate social behaviors that she has encountered and achieves a new and selective identity; An identity that neither alienates her from her past values nor isolates her in the new culture. Her verbal humor can create a group bond between readers of different races, especially female audiences. In addition, in her funny narrative, "target" is higher than "Script Opposition " (variable of laughter).
بای، علی (1395) «مقایسه نظریه¬های زبان¬شناسی طنز با استفاده از داده¬های طنز مطبوعات»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، زبان شناسی همگانی، دانشگاه تهران.
جابری اردکانی، سید ناصر و اسما حسینی (1394) «شیوه طنزپردازی در دو اثر از کربلایی صحرایی با تکیه بر نظریه عمومی طنز کلامی»، نشریه ادبیات پایداری، طنز کلامی، دوره هفتم، شماره 12، صص 61-81.
جزایری دوما، فیروزه (1385) عطر سنبل، عطر کاج، محمد سلیمانی¬نیا، تهران، قصه.
حلبی، علی¬اصغر (1377) طنز و شوخ¬طبعی در ایران و جهان اسلام، تهران، بهبهانی.
شریفی، شهلا و سریرا کرامتی یزدی (1388) «بررسی طنز منثور در برخی از مطبوعات رسمی طنز کشور بر اساس نظریه عمومی طنز کلامی»، زبان و ادب پارسی، شماره 42، صص 109- 131.
علینقی¬زاده طلایی، مونا (1393) دوگانگی خود/ دیگری و غرب/ شرق، خوانش تطبیقی سعیدی آب با انواع توت¬ها اثر جرج لمینگ و بامزه در فارسی فیروزه جزایری دوما، پایان¬نامه کارشناسی¬ارشد دانشکده زبان‌های خارجی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
فرهنگی، سهیلا و اکبر جعفری (1396) «طنز کلامی در شعر فرانوی اکبر اکسیر»، پژوهش¬های ادبی و بلاغی، دوره ششم، شماره 21، صص 95- 107.
مرندی، سید محمد و سیروس امیری (1393) «ساختارشكني يادنگاشت زن ايراني در عطر سنبل عطر كاج اثر فيروزه جزايري دوما»، پژوهش ادبيات معاصر جهان، دوره نوزدهم، شماره 1، صص 103- 122.
موریل، جان (1392) فلسفۀ طنز (بررسی طنز از منظر دانش، هنر و اخلاق)، ترجمۀ محمود فرجامی و دانیال جعفری، تهران، نی.
Archakis, A. Tsakona, V (2005) “Analyzing Conversational Data in GTVH Terms, A new Approach to the Issue of Identity Construction via Humor”. Humor, vol.18, no. 1, pp. 51- 68.
Attardo, S (2017) The Routledge Handbook of Language and Humor. New York, Routledge.
Attardo, S., Raskin, V (1991) Script Theory Revis(it)ed, Joke Similarity and Joke Representation model. HUMOR, International Journal of Humor Research. 4. 293-347.
Bergmann, M (1986) “How many feminists does it take to make a joke? Sexist humor and what's wrong with it”. Hypatia, p. 63- 82.
Brown, P., and Levinson S.C (1987) Politeness, Some Universals in Language Usage. Cambridge, Cambridge University Press.
Egeland, M. G (2012) “The Process of Identity in Three Immigrant Memoirs.” MA Thesis. University of Oslo.
Erikson, E (1968) Identity, Youth and Crisis. New York, Norton.
Freud, S (1991) “Jokes and their relation to the unconscious”. Strachey, J (Trans.) Harmondsworth, Penguin.
Gilligan, C (1988) Exit-voice dilemmas in adolescent development. In C. Gilligan, J. V. Ward, J. M. Taylor, & B. Bardige (Eds.), Mapping the moral domain, A contribution of women's thinking to psychological theory and education (pp. 141-158) .
Goodenow, C. and Espin, O.M. )1993(. “Identity Choices in Immigrant Adolescent Females.” Adolscence, vol 28, no. 109, pp. 173-184.
Hai, A (2018) Laughing with an Iranian American Woman, Firoozeh Dumas's Memoirs and the (Cross-) Cultural Work of Humor, Journal of Asian American Studies, 21(2), pp. 263-300.
Holmes, J (2000) Politeness, power and provocation, How humour functions in the workplace. Discourse Studies vol.2, no.2, 159–185. Humor in Freud, https،//en.wikipedia.org.
James, E. M (1980) ‘Identity in Adolescence’, in Adelson, J. Handbook of Adolescent Psychology. New York, Wiley, pp. 109-137.
Koestler, A (1989) The act of creation. Harmondsworth, Penguin.
Liechty, M (1995) ‘Media, markets and modernization, Youth identities and the experience of modernity in Kathmandu, Nepal’. In Amit-Talai, Vered, and Helena W (eds.), Youth Cultures, A Cross-Cultural Perspective. London, Routledge, 166–201.
Martin, R.A. )2007(. The psychology of Humor, An Integrative Approach. USA, Elsevier Inc.
Nojoumian, A (2014) Deconstruction of Diasporic Identity, Translating Process in Firoozeh Jazayeri Dumas’ Funny in Farsi. Herfeh, The Artist, No. 50, pp. 169-175.
Norrick, N. R (1993) Conversational Joking. Humor in Everyday Talk. Bloomington, Indiana University Press.
Oring, E (2011) Parsing the joke, The general theory of verbal humor and appropriate incongruity. Humor, vol. 24, no.2, 203–222.
Ortega, M.B.A (2013) “An Approach to Verbal Humor in Interaction”. Social and Behavioral Science, 95, pp. 594- 603.
Paolillo, John C (1998) Gary Larson’s Far Side, Nonsense? Nonsense! Humor, International Journal of Humor Research 11(3), 261–290.
Raskin, V (1985) Semantic mechanisms of humor. Dordrecht, Reidel.
Raskin, V., & Taylor, J.M (2009) The (not so) unbearable fuzziness of natural language, The ontological semantic way of computing with words. NAFIPS, Cincinnati, OH.
Ritchie, G (2004) The Linguistic Analysis of Jokes. London, Routledge.
Rozin, P., Rozin, A., Appel, B., & Wachtel, C (2006) Documenting and explaining the common AAB Pattern in music and humor, Establishing and breaking expectations. Emotion, 6(3), 349–355.
Saude, C. J (2018), Application of the General Theory of Verbal Humor to texts in The Onion. PhD Thesis. University of Oslo.
Weaver, S (2014) Ethnicity and Humor. Encyclopedia of Humor Studies. Sage Publications.