مقايسۀ «شيرين و خسرو» روح‌الامين شهرستاني اصفهاني با «خسرو و شيرين» نظامي
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایرانمحمدعلی خزانه دارلو 1 * , بهروز سلطانی 2
1 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان
2 -
کلید واژه: نقد ادبی مقایسه خسرو و شیرین نظامی شیرین و خسرو روح‌الامین شهرستانی,
چکیده مقاله :
روح الامين شهرستاني اصفهانی مشهور به میرجمله درسال 981 هـجری در«شهرستان» از توابع اصفهان به دنيا آمد و در سال 1047هجری در اثر بیماری لقوه و فالج در دهلی چشم از جهان فروبست. وی با وجود شغل وزارت یکی از شاعران پرکار زمان خویش است. وی به تقليد از نظامي، خمسه اي سروده است. شعرهای او قریب به سی هزار بیت است. شیوۀ او در شاعری همان است که کلیم در مدحش گفته: «خلعت الفاظ بر قد معانی دوخته». مقایسۀ نظیره ها با اصل اثر می تواند در شناخت اثر ادبی و دلایل ماندگاری و موفقیت آن راهگشا باشد. در این مقاله، با مقایسۀ محتوایی و ساختاری- زبانی منظومۀ شیرین و خسرو روح الامین با خسرو و شیرین نظامی، تفاوت ها و شباهت های دو منظومه بررسی شده است. در بخش هایی از داستان که به تقلید از نظامی سروده شده، در شیوۀ بیان متفاوت است. بسیاری از الفاظ و ترکیبات و تعبیرات نظامی در شعر او با قالب تازه ارائه شده اند که نسبت به اصل خود در جایگاه نازل تری قرار می گیرند. این تغییر و تفاوت اغلب در محور جانشینی و همنشینی رخ می دهد. روح الامین کمتر به نوجویی در ترکیبات و تعبیرات و الفاظ گرایش دارد و همت خود را بیشتر صرف تغییر روایت و حوادث داستان می‌کند.
Rouh-al-Amin Shahrestani-e Isfahani named Mir Jomle was born in 981 (L. Hegira) in “Shahrestan environs of Isfahan and died in 1047 Hegira due to jerk and knock kneed maladies in New Delhi. In spite the fact that he was a minister and one of the overwrought and hardworking poets of his time. Imitating Nezami Ganjavi, he has composed a Xamse. He has nearly thirty thousand couplets. His method in poetry is one that Kalim, glorifying him, has said: “he sewed the clothes of words into the meanings”. The comparison of comparables with the original work can help us identify the literary work, and the reasons of its survival and success. Comparing the content, structures and language of Shirin and Xosru” by Rouh-al-Amin Shahrestani-e Isfahani poem With “Xosru and Shirin” By Nezami Ganjavi’s peom, this article attempts to review the differences and similarities between these two poems. Some parts of Rouh-al-Amin’s work which is imitated from Nezami Ganjavi has a different expression method. Many of words, phrases and expressions used by Nezami have gotten new frames in his poetry, which are cheaper than the original work by Nezami Ganjavi. Rouh-al-Amin did not tend a lot to newness in phrases and expression and words and mostly attempts to change narrations and events of stories.