بررسی ویژگی‌های منتسب به زنان در ضرب‌المثل‌های فارسی
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایرانپروین امین الرعایا 1 * , شهلا شریفی 2 , محمود الیاسی 3
1 -
2 - ادبیات و علوم انسانی
3 -
کلید واژه: زن ضرب‌المثل‌های فارسي جنسیت و فرهنگ زبان‌شناسی اجتماعی.,
چکیده مقاله :
هدف از نگارش این مقاله، آشنایی با دیدگاه های متفاوت نسبت به زنان و حقوق آنان از دیدگاه جنسیتی و توصیف فرهنگ اصیل و رایج ایرانی دربارۀ زنان با تکیه بر بخشی از ادبیات شفاهی یعنی ضرب المثل هاست. پیکرۀ مورد بررسی در این پژوهش، شامل 382 ضرب المثل است که از کتب و فرهنگ ضرب‌المثل‌های معتبر زبان فارسی جمع آوری شده است. با توجه به ماهیت موضوع، برای تحلیل این پیکره از تحلیل محتوای کیفی استفاده شده و با بررسی، جداسازی و تفکیک ضرب المثل هایی که به نوعی در ارتباط با زنان بوده، به بررسی سه حوزة محوری و کلی دربارۀ زنان پرداخته شده است. نخست، بررسی ویژگی های فیزیکی و روان شناختی زنان، در مرحله دوم بررسی مقوله های اخلاقی و عاطفی، در نهایت روابط خانوادگی و اجتماعی آنهاست. نتایج تحقیق نشان می دهد که ساختار تمثیل های یادشده، جایگاه واقعی زن را آنچنان که باید نشان نمی دهد و عمدتاً بر برجسته کردن جنبه های منفی شخصیت زن تأکید دارد. همچنین در بررسی ضرب‌المثل‌ها می توان آشکارا جایگاه متغیر زنان را مشاهده کرد، زیرا او گاه با زبانی محترمانه و فاضلانه توصیف می شود و در اوج است و گاه با داوری-های بی‌رحمانه و مغرضانه تا حد ابلیس نزول می یابد. بنابراین در این تحقیق سعی شده جایگاه زن در ضرب المثل های فارسی نشان داده شود و معلوم شود نگاه به زن در این ضرب المثل ها چگونه است و با شرایط کنونی جامعه و وضعیت فعلی زنان ما در این فرهنگ چه تفاوتی دارد؛ با توجه به اینکه امروزه دیدگاه جامعه نسبت به وی مثبت تر شده و شرایط لازم برای ارتقای جایگاه آنان به وجود آمده است.
The aim of this article is to become familiar with different views toward women and their rights from gender perspective and to describe the original and common Iranian culture about women focusing on one part of Oral Literature which is Proverb. The under review corpus of the study involves 382 proverbs that are collected from valid Persian books and Proverbs dictionaries. Regarding the importance of this subject, the qualitative analysis of content is used for analyzing this corpus; and we reviewed three pivotal and general areas about women by reviewing, separating and distinguishing proverbs which were somehow related to women. First, we review the physical and psychological features of women, then their moral and emotional features and finally their family and social relations. The findings show that the structure of above proverbs does not show the real status of women and focuses mainly on highlighting the negative aspects of woman character. Moreover, the varied status of women becomes obvious in reviewing the proverbs, since she is sometimes described with respectful and scholarly language and she is in climax; and she is sometime faced with unconscionable and partial judgments that consider her as Satan. Therefore, the article shows the status of women in Persian Proverbs and public views toward women in these proverbs and how much these views are different with the current social and women condition; due to this fact that the social view toward women is more positive today, the necessary condition for improving the status of women are ready now.