تأمّلی بر نمودهای گروتسک در جامع التّواریخ
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایرانمهسا مساعی 1 * , زهره الهدادی دستجردی 2
1 - دانشگاه علّامه طباطبائی
2 - دانشگاه علّامه طباطبائی
کلید واژه: گروتسک, نامعقول, مغول و ایلخانان, نثر, جامعالتّواریخ,
چکیده مقاله :
گروتسک، مفهوم و نگرشی در هنر و ادبیّات است که ویژگیهایی چون تناقض، وحشتانگیزی، شگفتآوری، نابهنجاری، مسخرگی و گرایش به بیمزگی، اکراه، اشمئزاز و... را برای آن برشمرده اند، موضوع یا مطلبی که بهخاطر نامأنوسی، غریبی یا از فرط اغراقگویی و فراشگفتی، حسّی مبهم و سردرگمکننده به مخاطب القاء و یا مفاهیم و احساسات متناقضی به او منتقل سازد. حملۀ چنگیز، استیلای مغولان و پیآمدهای آن، زمینهسازِ پیداییِ مفاهیم و تصاویر گروتسکی این عصر میباشد؛ پژوهش حاضر، ضمن معرّفی گروتسک، برخی مصادیق و شواهد آن را در یکی از مهمترین آثار تاریخی - ادبی عهد مغول جستجو کرده و دریافتهاست که بخشِ مربوط به تاریخِ مغول و ایلخانان در جامعالتّواریخ، گاه بهگونهای با روایات غیرمعقول، ناموزون و امور خرافیِ مغولان آمیخته که پذیرش آن را بهعنوان تاریخ مشکل میسازد؛ گویا نویسنده ناگزیر از مداهنه، تملّق و ثبتِ برخی مسائلِ افراطی و ناپذیرا - که میتوان آنها را گروتسک نامید - بودهاست.
Grotesque, concept and attitude towards art and literature that features a contradiction, terrifying surprisingly, anomaly, buffoonery and tend to insipidity, reluctantly, to sicken and is considered to be the subject of or because of something unfamiliar, strange or too exaggerated and Frashgfty, feel vague and confusing to the audience induce or convey concepts and her mixed feelings... Genghis strikes, Mogul conquest and its consequences, the underlying concepts and images of grotesque appearance this evening, this study introduced the grotesque, some of the examples and evidence in one of the most important monuments - Literature Mogul era search and found that the section on the history of Mogul and Ilkhanan of a Jame o Tavarikh, sometimes with traditions such irrational, superstitious Moguls of mixed uneven and difficult to accept it as history, as if the author have to toady, flattery and record some extreme stuff and Non - that can be described as grotesque - had been
اشپولر، برتولد (1386)، تاریخ مغول در ایران، ترجمه: محمود میرآفتاب، تهران: علمی و فرهنگی#
باستانیپاریزی، محمّدابراهیم (1350)، افسانه در تاریخ و در جامعالتّواریخ، مجموعه خطابههای تحقیقی دربارۀ رشیدالدّین، تهران: دانشگاه تهران#
تامسون، فیلیپ (1384)، گروتسک در ادبیّات، ترجمه: غلامرضا امامی، شیراز: نوید#
تامسون، فیلیپ (1390)، گروتسک در ادبیّات، ترجمه: فرزانه طاهری، تهران: مرکز#
تسلیمجهرمی، فاطمه - طالبیان، یحیی (1390)، تلفیق احساسات ناهمگون و متضاد (گروتسک) در طنز و مطایبه، فنون ادبی، سال 3، ش 1#
رجبزاده، هاشم (1355)، آیین کشورداری، تهران: توس#
زرّینکوب، عبدالحسین (1348)، کارنامۀ اسلام، تهران: شرکت سهامی انتشار#
عدالت، عبّاس (1389)، فرضیۀ فاجعه زدگی، بخارا، سال 13، ش 77 و 78#
لوترآدامز، جیمز - یتس، ویلسون (1394)، گروتسک در هنر و ادبیّات، ترجمه: آتوسا راستی، تهران: قطره#
مینوی، مجتبی (1351)، نقد حال، تهران: خوارزمی#
همدانی،رشیدالدّین فضل الله (1373)، جامعالتّواریخ، تصحیح: محمّد روشن و مصطفی موسوی، تهران: البرز#