سفر در متون نثر عرفاني
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
1 -
کلید واژه: عرفان و تصوف سفر سيره متون نثر عرفانی,
چکیده مقاله :
منشأ اصلي عرفان و تصوف اسلامي، قرآن و سيره‌ي نبوي است و بناي آن بر زهد و اخلاص همراه با چاشني عشق و محبّت نهاده شده است. از جمله آداب و مسائلي كه همواره در دو جنبه‌ي ظاهري و روحاني مورد توجه و اختلاف نظر و ذوق میان مشايخ و محققان صوفيه بوده، «سفر» است. در نوشته‌ي حاضر بر مبناي متون نثر صوفيانه‌ي فارسي، به بررسي و تبيين سفر ظاهر، از نخستين دوره‌ي پيدايش عرفان و تصوف تا اواخر سده‌ي هشتم هجري مي‌پردازيم و انواع سفر، انگيزه ها، فوايد، اهداف و مقاصد و لوازم سفر را همراه با ديدگاههاي متصوفه و شخصيت هاي نامدار هر دوره در ارتباط با اين مسئله بررسي مي‌كنيم. در اين جستار، علاوه بر استناد به قرآن كريم و احاديث و روايات مأثوره، به شيوه‌ي كتابخانه اي و براساس فنّ توصيف و تحليل محتوا، به منابع نظري تصوف و عرفان و شرح احوال و سخنان بزرگان صوفيه ، از سده‌ي پنجم تا هشتم ارجاع داده شده است.
Islamic Gnostics/ Sufism mainly originates from the Quran and the apostolic custom; and is based on piety and pure devotion, with the flavor of love. “Journeying” is one of the issues and traditions which in two levels of external and internal (spiritual) has been of great importance and controversy for the Sufi elders and researchers. The present article studies the external journey during a long period of time, from the early stages of the development of Gnostics and Sufism up to the end of the 8th (Islamic) century. Types of journey, its motivations, advantages, goals and objectives, and requirements are studied according to the different views of the Sufis and other great figures of each period. The research was done by a descriptive-analytic method. In addition to reliance on the holy Quran and sacred sayings, we have also made references to the theoretical works on Sufism, and the biographies of the Sufi elders from the 5th to the 8th centuries.