غزل روایی و خاستگاه آن در شعر فارسی
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
1 -
کلید واژه: انواع غزل روایی خاستگاه غزل روایی شعر روایی شعر فارسی غزل روایی,
چکیده مقاله :
غزل فارسی یکی از قالب‌های اصلی شعر فارسی است، اما پیدایش، پرورش و گونه‌های مختلف آن، موضوعی است که پژوهشگران را همچنان به تأملات و تحقیقات تازه‌تر دعوت می‌کند. در اين نوشتار ابتدا تعريفي تازه از شعر و غزل روايي عرضه، و انواع مختلف آن با دو رويكرد صوري ـ ساختاري و محتوايي ـ معنايي (انواع ادبي قديم) بازشناسي و تقسيم‌بندي شده است. در بخش ديگر نوشتار، دربارة خاستگاه غزل فارسي و آراي مختلف در آن باره بحث شده است. مطابق يافته‌هاي اين تحقيق كه با شواهدي از شعر فارسي مستند و مؤيد گشته، خاستگاه غزل روايي با دو رويكرد تغزلي و غزلي قابل بررسي است و انواع مختلف آن را مي‌توان بر اساس ساختار (با سه گونة حکایت، گفت و گو، و توصيف) و محتوا (با محتواهايي چون اجتماعي، تاريخي، عرفاني ـ معرفتي، سوگنامه، مژده‌نامه، سفرنامه، سرگذشت و... كه زيرمجموعه ساختار حكايت جاي مي‌گيرند) تقسیم‌بندی و معرفی كرد. در انتهاي نوشتار نيز به فواید یا کارکردهای غزل روايي (مثل انسجام ساختاري شعر، آسان‌يابي مضامين و ارتباط بهتر با مخاطب، نمايشي شدن، و لذت بخشي) اشاراتی شده است.
Ghazal (sonnet) is one of the major forms in the Persian Poetry. Still, the foundation, development, and its various types constantly invite and encourage the researchers towards further studies and contemplation. This research initially offers a new definition on poetry and the narrative Ghazal. Then its various types are recognized and divided within two approaches; the formal-structuralism and the contextual-conceptual approach which are the old literary divisions and forms. The other part of the research is devoted to the origin of the Persian Ghazal and the varieties of opinions are discussed. According to the findings of this research which are supported by some of the Persian poems, the origin of the narrative Ghazal can be surveyed with two attitudes; both in lyrical and also the sonneteer's field of approach. Its different types can be divided on the basis of structure (with the three genres including the narrative, the dialogue, and description in mind), and the content (with social, historical, mystical-cognitive, elegy, trip journals, life stories and etc which are among the subdivisions of the structure of narrative).At the end, the positive points and functions of the narrative Ghazal (such as the poetry's cohesive structure, finding the contents easy to understand, making a better communication with the audience, dramatization, and gaining pleasure and joy) have been pointed to.