هنجارگریزی در خمسة نظامی
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
1 -
کلید واژه: خمسة نظامي نقد ادبی فرمالیسم هنجارگریزی آشنایی زدایی,
چکیده مقاله :
نظامي گنجوي، در شعر زباني پيچيده و استعاري دارد. او با واژگان بسيار بازي مي‌كند و براي تأثيرگذاري عاطفي، بر مخاطب مي‌كوشد. این نوشته، پژوهشی دربارة زبانِ شعریِ او بر اساس نظریه‌های فرمالیستی با هنجارگریزی است. مهم‌ترين وجه هنجارگريزي، دوري از تكرار لفظ و معناي عادي است، آن چيزي كه شاعر هميشه در پي آن بود. ما با بررسی عناصر این بافت می‌توانیم ترفندهای هنری و شاعرانة وی را در خلق آثار ادبی کشف کنیم. نظامی، با عدول از زبان معیار و آشنایی زدایی، به خلق این زبان پرداخته است. البته، هنجارگریزی باید بر اساس زبان هنجار و زمان کاربرد آن بررسی شود. در ساختار شعر وی، هنجارگریزی‌های موسیقایی، واژگانی، دستوری و معنایی نقشي اساسی دارند.
Nezami Ganjavi employs a complex symbolic language in his poetry. His frequent play with words is an attempt to emotionally affect the readers. The present paper is a study of the language Nezami used in his poetry, based on the formalist theory of the deviation from the norms. A prominent aspect of deviation from norms is to use words for meanings other than their usual ones; this has frequently been used in Khamseh. Studying such deviations helps to discover the artistic and poetic techniques of Nazami’s literary creation. Nezami has created his poems by deviation from standard language, and defamiliarization. Notably, the later should be studied regarding the linguistic norms and the time when they were in use. In the construction of Nezami’s poems, deviations of musical, lexical, syntactic, and semantic types play a crucial role.