بررسي رابطة زمان و تعليق در روايت "پادشاه و كنيزك"
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
زهرا رجبي
1
غلامحسين غلامحسين‌زاده
2
قدرت الله طاهري
3
کلید واژه: داستان‌نويسي روايت‌شناسي زمان تعليق ژرار ژنت مولانا مثنوي معنوي پادشاه و كنيزك,
چکیده مقاله :
پيدايش شيوه‌هاي تازة روايت در دو قرن اخير، موجب پيشرفت روزافزون علم روايت‌شناسي در دهه هاي اخير شده است. از جملة اين مباحث، مقولة زمان در روايت است. يكي از محققاني كه به چگونگي زمانمندي در روايت پرداخته ، ژرار ژنت فرانسوي است كه نظر خود را در قالب سه مبحث «نظم، تداوم و بسامد» مطرح كرده است. از آنجا كه مطالعة دقيق عناصر سازندة يك روايت و بازنمود قوانين حاكم بر آن، ما را در شناخت بهتر سازوكار و روابط دروني عناصر روايي ياري مي دهد؛ در اين مقاله براساس نظريه ژنت، نشان مي‌دهيم که چگونه مولانا، به عنوان يک داستان پرداز كلاسيك، از تمام ظرفيت هاي ادبي- روايي عنصر زمان در حكايت «پادشاه و كنيزك» در مثنوي بهره مي‌برد و در مسير حرکتش از زمان تقويمي به زمان روايي، با استفادة مناسب از تغيير در نظم خطي زمان پي‌رنگ و تفصيل و تكرار در شرح برخي كنشها، نوع خاصي از زمانمندي را ايجاد مي‌كند كه ارتباطي مستقيم و معنادار با القاي حس تعليق و انتظار در مخاطب داستان دارد.
The development of new narrative techniques in the past two centuries has led to the growing progress in narratology. In this field, "Time" is one important element. The French scholar, Gerard Genet, has discussed it in terms of three categories: "Order", "Continuity", and "Frequency". Exploring elements of narrative and the rules governing them will help to better understand their internal relations and mechanisms. The present article, in Genet's framework, shows that how in Mathnavi-I ma'navi, Mowlana as a classic narrator, uses all poetic-narrative potentials of "Time" in telling the story of "the King and the Maid". In the shift from the Real Time to the Narrative Time, Mowlana makes appropriate use of disturbing the linear order of the plot Time, and detailed, repeated description of some events. In this way, he creates a specific kind of Time that is directly and significantly related to developing a sense of suspension in the readers.