تحلیل سیر تاریخی سراینده- راویان و نقش سنت روایت شفاهی در روند نظم روایات پهلوانی در ایران
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
فرزاد قائمی
1
(دانشگاه فردوسی مشهد )
کلید واژه: گوسان خنیاگر شاهنامه بلبل روايت شفاهي,
چکیده مقاله :
یکی از حوزه هایی که سرايندگان و راويان از عهد باستان تا دورة اسلامی در روند تکوین تاریخی آن نقش داشته اند، شاهنامه سرایی و حماسه های شفاهی بوده است. سرایش سرودها و تشکیل روایات و داستان های حماسی از طریق ترکیب و گسترش نقلی این روایات، داستان های حماسی را ایجاد می کرده است. طبقات کهن راویان چون گوسان ها و خنیاگران که جای خود را به راویان اعصار بعد چون بلبل ها و نقّالان می دهند و شکل گیری ادبیات مکتوب بر مبنای ادبیات شفاهی، مهم ترین ویژگی های این حوزه است. اين جستار، بر مبناي شواهد متني و تاريخي موجود، به جايگاه سنت روايت شفاهـي در ايران باستـان و تداوم سنت های ادبی مربوط بدان در شاهنامه سرایی و شکل گیری حماسه های شفاهی فارسی در ادبيات عصر اسلامي پرداخته، نقش تاریخی این راوی- سرایندگان را در روند نظم روایات پهلوانی بررسی کرده است
One of the main areas whose historical evolution was highly affected by composers and narrators from ancient time to Islamic era is Shahname-composing and verbal epics. Composing hymns and forming narrations and epic stories via combining and quoting broadcasting of these narrations had made many epic stories. Ancient kinds of narrators like musicians, singers and minstrels were replaced by later narrators of later eras like narrator-nightingales and storytellers; forming written literature based on oral (i.e. unwritten) literature is the most important feature in this area. This article dealt with the status of oral narration tradition in ancient Iran and continuing of literary traditions related to this in Shahname-composing and forming oral Persian epics in Islamic Era Literature and reviewed the role of these narrator-composers in process of rhyming epic narrations.