تحلیل ساختار اسطورۀ «گیومرد» بر اساس نظریۀ لوی استروس
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایرانرحمان ذبیحی 1 * , پروين پيكاني 2
1 - دانشگاه ایلام
2 - دانشگاه ایلام
کلید واژه:
چکیده مقاله :
در این پژوهش بر مبنای روش ساختارگرایانۀ کلود لوی استروس و با شیوۀ تحلیلی- توصیفی، کوشش شده است اسطوره‌واج‌ها، تقابل های دوگانه و ساختار اصلی اسطورۀ گیومرد با توجه به روایت های آن در متون کهن، تبیین و تحلیل شود. در این مقاله، خویشکاری ایزد مهر و اسطورۀ مشی و مشیانه، دو تقابل اصلی اسطورۀ گیومرد یعنی مرگ/ نوزایی و تقابل دو تفکر «آفرینشِ یک بنی (ماورایی)» در مقابل «منشأ دوبنی (طبیعی یا گیاه‌پیکری)» انسان تبیین می‌گردد و نشان داده می‌شود که، تقابل گیومرد با اهریمن بازتابی از تقابل خیر و شر است که زیربنای تفکر ثنوی ایرانیان را تشکیل می دهد. همچنین نبرد پیوستۀ گیومرد به عنوان نمایندۀ نوع بشر با اهریمن، بیانگر تداوم چرخۀ مرگ و زندگی است؛ بدین صورت که گیومرد در فرایند زندگی اهریمن را شکست می-دهد و با مرگ خویش به اهریمن مجال غلبه می دهد و اهریمن ناخواسته زمان کرانمند را به پایان می‌برد و شکست می‌خورد.
In this study, based on the structuralist theory of Claude Lévi-Strauss, and by using a descriptive-analytic method, the mytheme, binary oppositions and the main structure of the narratives about Gioumard myth in the ancient texts will be explained and analyzed. In this article, the function of Mithra, Mashi and Mashyaneh myth, the two main oppositions in Gioumard myth i.e. death/ rebirth, and supernatural/ natural creation will be explained and it will be shown that Gioumard’s confrontation with devil reflects the battle of good and evil which is the basis of Iranian thoughts about dualistic world- view. The everlasting battle between Gioumard as the representative of humans with Ahriman, demonstrates the continuity of life and death circle since Gioumard defeat Ahriman in his life and by his death he gives Ahriman the chance to win. Then, Ahriman unknowingly reaches the end of “the limited time” and loses the battle.