تحلیل نگرش هجویری در کشف‌المحجوب نسبت به مذهب تشیع
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایرانصدیقه ایفایی 1 * , خلیل حدیدی 2 , علی دهقان 3
1 - زبان وادبیات فارسی
2 - هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز
3 - آزاد اسلامی تبریز
کلید واژه: صوفیه, تشیع کشف‌المحجوب ابوالحسن هجویری لغزش‌ها,
چکیده مقاله :
علی بن عثمان هجویری از زعما و بزرگان تاریخ ادبیات عرفانی صوفیه است که با تأسی به معارف قرآن و فرهنگ نبوی و با استغراق در سخنان صوفیان صافی‌ضمیر موفق به تألیف کشف‌المحجوب شده است. هجویری به سبب تأثر از شرایط زمانی، مکانی و جایگاه مذاهب کلامی، به‌ویژه غلبه اشعریت، مواضعی پرلغزش و پرتشتت در باب مذهب تشیع برگزیده و گزارشگر گزاره‌هایی عقل‌ستیز و باورسوز دربارة این مذهب بوده است. این پژوهش درصدد نقد آرای هجویری در باب مذهب تشیع از طریق بررسی کلی روش‌ها و رویکردهای عرفانی- کلامی مؤلف در قالب نقد محتوایی با نگرش درون دینی و با سنجش نگره‌هایی چون تناقض‌های درونی، مخالفت با قرآن، سنت و تاریخ، گزینش و حذف، پذیرش و رد متعصبانه در تحلیل کلی سامان‌یافته است. نگارندگان به این نتیجه رسیده‌اند که هجویری به شیوه پیچیده پیشوایان خود، صحیح و ناصحیح را آمیخته و دچار مغالطه در باب مذهب تشیع بوده است.
Ali bin Usman Hujwiri is well-known for his role in the mystic literature of Sufiyya who achieved writing Kashf-ul Mahjoub based on his knowledge of Quran and Prophet’s life and through a deep study of great Sufis. Due to the time and place of his life, and under the influence of the dominant Kalam schools, specially Ash’ariyyah, Hujwiri has had a very misled and contradictory understanding of shia and has conveyed anti- rationale and unreasonable statements about shi'ism. This study aims to review Hujwiri’s ideas on Shia through a general survey of mystical and Kalami approaches. To do this, the content will be with an intra-religious attitude and by evaluating factors analyzed like internal contradictions, contrasting Quran, tradition, and history, selection, and elimination, fanatical acceptance, or denial are parts of this systematic analysis. The authors came to the conclusion that Hujwiri, like his predecessors, had mixed right with wrong in a sophisticated way, and had a distraught attitude towards Shia.