کارکرد اسطوره در گفتمان پسااستعماری رمان فارسی (با تحلیل سه رمان سووشون، رازهای سرزمین من، اهل غرق)
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایراننفیسه مرادی 1 * , مریم حسینی 2
1 -
2 - دانشگاه الزهرا
کلید واژه: گفتمان پسااستعماری اسطوره سووشون رازهای سرزمین من اهل غرق,
چکیده مقاله :
دسته‌ای از نویسندگان معاصر ایران در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی و پس از آن در گفتمانی پسااستعماری، آثاری را با موضوع تبیین استعمار غرب و مقاومت در برابر آن پدید آوردند. این نویسندگان کوشیدند تا با استفاده از کارکرد تأثیرگذار اسطوره‌ها در گفتمان پسااستعماری رمان، نسبت به نفوذ سیاسی و فرهنگی استعمار و امپریالیسم واکنش نشان دهند. سیمین دانشور، جلال آل‌احمد، رضا براهنی، شهرنوش پارسی‌پور، منیرو روانی‌پور و غلامحسین ساعدی و ... از جمله نویسندگان ادبیات پسااستعماری در ایران هستند. در این پژوهش، کارکرد اسطوره در سه رمان فارسی «سووشون» اثر سیمین دانشور، «رازهای سرزمین من» اثر رضا براهنی و «اهل غرق» اثر منیرو روانی‌پور، بررسی و تحلیل شده است و نویسندگان مقاله به تبیین این موضوع پرداخته‌اند که آنچه در ایجاد گفتمان پسااستعماری در این رمان‌ها و بازآفرینی دورۀ تاریخی حضور غربی‌ها در ایران نقش مهمی داشته است، به کارگیری اسطوره‌های سیاسی و فرهنگی است که رمان‌نویسان بر پایۀ اساطیر قدیم ایرانیان تولید کرده اند. نویسندگان سه رمان مورد بررسی، با استفادۀ مناسب از اسطوره‌ها، نفرت شدید خود را نسبت به اشغال ایران توسط غربی‌ها به نمایش گذاشته‌اند و چهرۀ متجاوزان غربی و واکنش ایرانیان نسبت به آنها را به خوبی نشان داده‌اند.
A number of contemporary Iranian writers in the pre and post Islamic Revolution period focused on explaining the western colonialism and the resistance to it as the theme in their novels. These writers tried to react to the political and cultural influences of the Western colonialism and imperialism through the effective use of myths in post colonial discourse. Simin Daneshvar, Jalal Ale Ahmad, Reza Barahani, Shahrnush Parsipur, Moniru Ravanipur, and Ghulam Hussein Saʽedi are among the post colonial writers. In this inquiry, the use of myth will be analyzed in three novels, namely, Savushun (Daneshvar,1970) Secrets of My Native Land (Reza Barahani,1982) and The Drowned (Ravanipur, 1990). The results of this study show that the use of political and cultural myths created by novelists based on Iranian ancient myths has an essential role in the formation of the postcolonial discourse and representation of colonial period in Iran’s history. The writers of these three novels succeeded in depicting their abhorrence of Iran’s occupation by western colonizers, and they could well show the invaders’ face and the Iranians’ resistance.