نقد و تحليل ادبی، تعلیمی و تاریخی ماتمکده بيدل قزويني
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
حميد عابديها
1
جمشيد مظاهري
2
اسحاق طغیانی
3
غلامحسين شريفي
4
کلید واژه: ماتمکده بيدل قرويني ارزش‌هاي ادبي عنصر تعلیم نقد محتوایی ساختاری,
چکیده مقاله :
ماتمکده، عنوان کتابي است از مولا قربان ابن رمضان بادشتي رودباري قزويني متخلّص به بيدل که موضوع آن مقتل حسيني(ع) است. این کتاب حوادث حماسه سال 61 هجري را از لحظات شهادت امام‌حسين(ع) تا گسيل داشتن کاروان اسيران با سرهاي مطهر شهدا از کربلا به کوفه و شام و نهايتاً برگشتن اسرا به کربلا در اربعين اول در بردارد. کتاب که تاريخ اتمام آن 1267 هـ . ق است در قالب نظم و نثر تأليف گرديده و از حيث ادبي و بلاغي از اهميت به‌سزايي برخوردار است. اين پژوهش مي‌کوشد تا شرح مختصري پيرامون ترجمة حال مصنّف و جايگاه ادبي و ميزان تأثيرگذاري وي در نوع ادبي «مرثيه» و مقتل‌نويسي به دست دهد. آنگاه درباره نام، موضوع، محتوا و ساختار ماتمکده بحث خواهد شد. در ادامه، سبک جايگاه تاريخي اثر نيز به اجمال تحلیل شده و به نقش عنصر تعلیم در این اثر با ذکر بعضی عناوین و نقل نمونه‌ای مختصر اشاره خواهد شد. آنگاه در نقد محتوایی- ساختاری آن شواهدی ذکر خواهد شد. ماتمکده بيدل قزويني از جمله مهم‌ترین و کم‌نظيرترين مقتل‌هاي فارسي در تاريخ ادبيات ايران است که هم به لحاظ ادبي و هم به جهت تاريخي اهمیت خاصی دارد و از این رو، تصحيح، توضيح و انتشار آن در راستاي احياء و معرفي يکي از برترين مفاخر مکتوب ادبيات آييني ايران اسلامي، شايسته و بلکه بايسته مي‌نمايد.
Matam-Kade (Grief House), is the title of a book by Mulla Qorban Ibn-e Ramazan Badashti Rudbari Qazvini whose pseudonym is Bidel; it is related to the martyrdom place of Imam Hussein (PBUH). This book includes the events in 61st lunar year of Hegira from the martyrdom time of Imam Hussein (PBUH) to sending the slaves caravan with the pure heads of martyrs from Karbala to Koufe and Sham and finally returning slaves to Karbala in the first fortieth after Karbala Event. The book whose finishing date is 1267th lunar year of Hegira is in prose and poetry form and it is so significant from literary and rhetorical aspects. This research attempts to briefly explain about the author and his literary status and his impression on the literary variety of “Marsie (threnode or elegy)” and murder-place writing. Then we will discuss about the name, theme, content and structure of Matam-Kade. After that, the style of historical status of this work would be briefly analyzed and the role of pedagogy element in this work would be mentioned by some titles and quoting some samples. Following this, we will mention some examples in content-structure criticism. Matam-kade of Bidel Qazvini is one the most significant and exotic works in this genre in Iran’s Literature History that is significant in literary and historical aspects and therefore, it is necessary to correct, interpret and publish it to regenerate and introduce one of the best written masterpieces of ceremonial literature of Islamic Iran.