سریویلی؛ زندانی تقابل‌های دوگانه (بررسی تقابل‌های دوگانه در منظومۀ «خانۀ سریویلی» اثر نیما یوشیج)
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
سیاوش حق‌جو
1
(گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه مازندران)
مرضیه حقیقی
2
مرتضی محسنی
3
( علوم انسانی و اجتماعی)
کلید واژه: نیما یوشیج خانۀ سریویلی کلودلوی استروس ساختارگرایی تقابل‌های دوگانه,
چکیده مقاله :
تقابل های دوگانه، مهم ترین اساس نظریۀ ساختارگرایی است که نظریه پردازان این حوزه از آن در حوزه های مختلف زبان شناسی، روایت شناسی، فلسفه، مطالعات فرهنگی، انسان‌شناسی و روان شناسی بهره برده اند. «کلودلوی استروس» در انسان شناسی، از تقابل های دوگانه برای شناخت ساختار کلی ذهن انسان در پسِ اسطوره ها و اعمال مختلف فرهنگی سود جسته و معتقد است این تقابل ها، نخستین تلاش بشر برای ادراک محیط پیرامونش بوده است و هستی انسانی به طور کلی درگیر این دوشاخگی های اجتناب ناپذیر است. در پژوهش حاضر، اندیشه های استروس برای خوانش منظومۀ «خانۀ سریویلی» نیما یوشیج به کار گرفته شده است. در این منظومه، سریویلیِ شاعر، در تقابل با شیطانی است که با تمام زمینه های فکریِ وی در تعارض است. تقابل هایی مانند روستا/ شهر، طبیعت/ فرهنگ، تجدّد/ سنّت و به طور کلی خودآگاهی و ناخودآگاهی در این منظومه، به صورت جدال شاعر و شیطان به تصویر درآمده است. سریویلی در این منظومه، گرفتار کشمکش و تعارض هایی است که در گفت وگو با شیطان به بار نشسته و این جدال دائمی تا پایان شعر ادامه یافته است. ذهن سرکش نیما، با استفاده از تقابل های دوگانه به بیان مهم ترین تفاوت ها، تضادها و تعارض های اندیشه ا ی خود با صاحبان قدرت سیاسی پرداخته است. قدرتمندانی که اندیشه‌های آنان با نماد شیطان به عرصۀ خودآگاهی شاعر درآمده است.
Twofold contrast is the most important basis of Structuralism that its theorists had applied it in different areas like linguistics, narratology, philosophy, cultural studies, anthropology, and psychology. Claude Lévi-Strauss used twofold contrasts to know general structure of human mind behind myths and different cultural actions and believed that these contrasts were the first human effort to understand his/her surrounding environment and the human existence were involved in these unavoidable twofolds. The study applied Lévi-Strauss thoughts in reading “Serivili's Home” of Nima Yushij. Serivili, the poet, is in contrast with an evil in this poem that is in opposition with all his thoughts. Oppositions like village/city, nature/culture, modernity/tradition, and in general consciousness and unconsciousness are depicted as oppositions between the poet and evil. Serivili is involved with tensions and oppositions that are resulted from conversation with evil and this continuous tension continues to the end of poem. Disobedient mind of Nima used twofold contrasts to express his most important intellectual differences, contrasts, and oppositions with owners of political power whose thoughts come to one’s conscious mind with evil symbols.