فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - بررسي روان‌شناختي سه منظومه غنايي فارسي (خسرو و شيرين، ليلي و مجنون و ويس و رامين)
ابراهیم اقبالي حسين قمري گيويدر اين پژوهش سه منظومه، يعني خسرو و شيرين و ليلي و مجنون اثر حكيم نظامي‌گنجوي و ويس و رامين اثر فخرالدين اسعدگرگاني به عنوان منابع اصلي در جهت تفسير روان‌شناختي انتخاب و با استفاده از روش تحليل محتوا بررسي شده‌اند. سه فرضيه مطرح شد و درجه انطباق چکیده کاملدر اين پژوهش سه منظومه، يعني خسرو و شيرين و ليلي و مجنون اثر حكيم نظامي‌گنجوي و ويس و رامين اثر فخرالدين اسعدگرگاني به عنوان منابع اصلي در جهت تفسير روان‌شناختي انتخاب و با استفاده از روش تحليل محتوا بررسي شده‌اند. سه فرضيه مطرح شد و درجه انطباق مفاهيم روان‌شناختي مكنون در اين آثار با رويكرد روانكاوي فرويد و رويكرد روان‌شناسي‌تحليلي يونگ و نيز با ويژگي‌هاي شخصيتي مصنف ـ كه خود مفهوم روانكاوانه دارد ـ بررسي گرديد. پس از تعيين واحدهاي كدگذاري و تعريف عملياتي هر يك، كدگذاري به عمل‌آمد و ضريب پايايي كدگذاران برابر81% تعيين گرديد. با استفاده از آزمون آماري مجذور خي(X2) واحدهاي‌كدگذاري شده براي هر يك از متون، به منظور تعيين فراواني انطباق هر يك با دو نظريه روانكاوي فرويد و روان‌شناسي تحليلي يونگ، مورد تحليل قرار گرفتند. نتايج نشان مي‌دهد آزمون آماري به عمل‌آمده براي دو منظومه خسرو و شيرين و ليلي و مجنون تفاوت معني‌داري از نظر درجه انطباق‌پذيري با دو نظريه فوق نشان نمي‌دهد؛ اما اين تفاوت در منظومه ويس و رامين معني‌دار است و نشان مي‌دهد اين منظومه رابطه بيشتري با نظريه روانكاوي فرويد دارد؛ البته با توجه به پيچيدگي كدگذاري و كمي‌سازي مفاهيم ادبي و مشكلات‌روش‌شناختي موجود، سعي شد در ادامه بحث، تفسيرهاي ممكن با استفاده از دو رويكرد فوق در مورد سه منظومه مورد مطالعه ارائه شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - كلام امام علي(ع) در شعر فارسي
احمد رضیشاعران ادب فارسي، از ابتدا تاكنون در مدح و ستايش مولاي متقيان علي(ع) شعرهاي برجسته و نابي سروده‌اند. مجموعة اين مدايح بيانگر جنبه‌هاي گوناگون شخصيت بي‌بديل امام و نشان دهندة شيفتگي و دلدادگي شاعران در برابر آن حضرت است. با اندكي تأمل در آثار اغلب شاعران در مي‌يابيم كه آ چکیده کاملشاعران ادب فارسي، از ابتدا تاكنون در مدح و ستايش مولاي متقيان علي(ع) شعرهاي برجسته و نابي سروده‌اند. مجموعة اين مدايح بيانگر جنبه‌هاي گوناگون شخصيت بي‌بديل امام و نشان دهندة شيفتگي و دلدادگي شاعران در برابر آن حضرت است. با اندكي تأمل در آثار اغلب شاعران در مي‌يابيم كه آنان، تنها به مدح و ذكر مناقب امام اكتفا نكرده‌اند، بلكه سخنان گهربار آن حضرت را پشتوانة فكري آثار و دستماية موشكافي‌هاي اديبانة خود كرده و آنها را با ذوق ظريف خود درآميخته و با بيان لطيف خود بازآفريني كرده‌اند و در مضمون‌سازي‌ها و تصويرپردازي‌ها از آنها بهره برده‌اند. در اين مقاله، زمينه‌ها، سابقه و شيوه‌هاي اثرپذيري شاعران برجستة ادب فارسي از كلام علي(ع) بررسي ميشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - نقد و بررسي درونمايه‌هاي سياسي، اجتماعي و فرهنگي مجموعه داستاني شهري چون بهشت
ليلا يوسفي قدرت الله طاهريمجموعه داستان شهري چون بهشت اثر سيمين دانشور، محصول شرايط سياسي، اجتماعي و فرهنگي سال‌هاي وحشت و خشونت پس از كودتاي ننگين 28 مرداد 1332 است؛ دوره‌اي كه آمال و آرزوهاي ملتي آزادي‌خواه و استقلال طلب در اثر دسيسة عوامل بيگانه و داخلي و پاره‌اي اشتباهات رهبران سياسي و مذهبي چکیده کاملمجموعه داستان شهري چون بهشت اثر سيمين دانشور، محصول شرايط سياسي، اجتماعي و فرهنگي سال‌هاي وحشت و خشونت پس از كودتاي ننگين 28 مرداد 1332 است؛ دوره‌اي كه آمال و آرزوهاي ملتي آزادي‌خواه و استقلال طلب در اثر دسيسة عوامل بيگانه و داخلي و پاره‌اي اشتباهات رهبران سياسي و مذهبي بر باد رفت و يأس و نااميدي، احساس شكست و انزواطلبي، گريبان‌گير جامعة فرهنگي ايران گرديد. دانشور با تيزبيني و درايت متعهدانه در اين مجموعه داستان تلاش كرده است بخشي از حقايق تلخ سياسي، اجتماعي و فرهنگي و نيز دردها، رنج‌ها و مصائبي را كه در اين سال‌هاي سياه بر ملت ايران رفته است، ترسيم نمايد. داستان‌هاي كوتاه دانشور با وجود اهميت و اعتباري كه در ادبيات داستاني معاصر دارند، بيشتر در ساية رمان‌هاي برجسته او مانند سووشون، جزيره سرگرداني و ساربان سرگردان بوده و چندان مورد بررسي‌هاي نقّادانه قرار نگرفته‌اند. مقاله حاضر مي‌كوشد ضمن نقد و بررسي درونمايه‌هاي اين مجموعه داستان و روشن نمودن ابعاد ناپيداي اين اثر، تأثيرپذيري آن را از شرايط سياسي، اجتماعي و فرهنگي دوران پس از كودتا نشان دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - نفي خوشنامي و استقبال از بدنامي نزد اهل تصوف
رضا شجريگريز از نيكنامي و استقبال از بد نامي و رسوايي، يكي از ويژگي‌هاي مكتب رندي و عرفان عاشقانه است كه در گفتار عارفان و آثار شاعران و رفتار رندان و قلندران بدان توجه و توصيه شده است. جامه شهرت، بافته‌اي پرآفت است و رنگ عجب و ريا و كبر و كيا را بر قامت طاعات و عبادات مي‌پاشد چکیده کاملگريز از نيكنامي و استقبال از بد نامي و رسوايي، يكي از ويژگي‌هاي مكتب رندي و عرفان عاشقانه است كه در گفتار عارفان و آثار شاعران و رفتار رندان و قلندران بدان توجه و توصيه شده است. جامه شهرت، بافته‌اي پرآفت است و رنگ عجب و ريا و كبر و كيا را بر قامت طاعات و عبادات مي‌پاشد و چهره اخلاص و يكرنگي را مي پوشاند؛ لذا مبارزه با اين صفت نفساني همواره يكي از دغدغه‌هاي عارفان شوريده و رندان وارسته و حقيقت‌جو بوده است و راه‌ها و رياضت‌ها و مجاهدت‌هاي گوناگوني براي شكستن شيشه نام و ننگ و غرور و شكوه مريدان خويش توصيه كرده‌اند. بيان اين راه‌ها و بررسي علل و علامات اين آفات در قالب حكايات و امثال و اشعار بزرگان و عارفان به ويژه عطار و مولانا و ابوسعيد ابوالخير زمينه‌هاي بحث اين مقاله را تشكيل مي‌دهند. بي شك كسي مي‌تواند خويش را از چشم خلق بيفكند و مدح و ذمشان در نظرش يكسان باشد كه حق در نظرش بزرگ جلوه كند و جز به او نينديشد و جز براي او نگويد، نخواهد و نكند. تحصيل اين فضايل نيز آسان نيست و جان بر سر كسب آن مي‌سوزد؛ اما آنچه مي‌تواند نام و ننگ را به باد دهد، بادة عشق است، حاصل نوعي معرفت شهودي است كه عاشق را ناخوآگاه در كمند جذبه خويش گرفتار مي‌سازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تحليل گفتمان حكايت جدال سعدي و مدعي با نظر به مؤلفه‌هاي گفت وگو*
مصطفی گرجیيكي از پنج سخنگوي فرهنگ و ادب ايراني و يكي از سه پيامبر شعر فارسي و بي‌شك يكي از مردمي‌ترين شاعران جهان شيخ اجل سعدي شيرازي است. او در مجموعه آثار خويش به تبيين مسائل و آموزه‌هايي مي‌پردازد كه در صورت تحقق آن، طرح مدينه فاضله و انسان كاملي متصور خواهد بود كه جميع صفات ف چکیده کامليكي از پنج سخنگوي فرهنگ و ادب ايراني و يكي از سه پيامبر شعر فارسي و بي‌شك يكي از مردمي‌ترين شاعران جهان شيخ اجل سعدي شيرازي است. او در مجموعه آثار خويش به تبيين مسائل و آموزه‌هايي مي‌پردازد كه در صورت تحقق آن، طرح مدينه فاضله و انسان كاملي متصور خواهد بود كه جميع صفات فاضله اخلاقي ـ انساني اعم از تسامح، تواضع، فروتني، تقوا و خويشتن‌داري، استدلال و روحيه پرسشگري، خرد و دانش محوري و از همه مهم‌تر توجه به همنوع و بني‌آدم بر اساس گفت‌وگو بر آن حاكم ميشود. اين مقاله ضمن بيان تناقض سعدي در حوزة تئوري و زندگي عملي در جريان گفت وگو، نوع نگاه او را به پديده گفت وگو و مؤلفه‌هاي آن تحليل مي‌كند. به نظر نگارنده سعدي در يك نگاه اهل گفت وگو ـ به معناي منطقي و ارسطويي ـ نبوده و حكايت جدال سعدي با مدعي نمونه جامع و كامل اين باور است، اگر چه از نظر نگاه به مؤلفه‌هاي گفت وگو و تبيين آن گفت وگوگرا است. البته اين مسئله نه به شخص سعدي، كه به فرهنگ و هنجار غالب جوامع گذشته برمي‌گردد كه بر اساس سلطان و رعيت و شبان و رمه طبقه‌بندي مي‌شده و گفت وگو را برنمي‌تابيده است. اين مقاله ضمن تبيين اهميت گلستان با توجه به اصل گفت وگو و مؤلفه‌هاي آن در حوزه تئوري‌پردازي، سعي مي‌كند بزرگ‌ترين حكايت اين اثر (حكايت جدال سعدي با مدعي) را با توجه به نگاه ساختارگرايانه و التزام او به اصول گفت وگو تجزيه و تحليل كند. پرونده مقاله