تحلیل و نقد داستان ماهان مصری در هفت پیکر
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
احمد امیری خراسانی
1
طیبه گلستانی
2
(دانشگاه شهید باهنر کرمان )
کلید واژه: آیین زرتشتی ایزد سروش مرغ سروش هفت پیکر نظامی گنجوی ماهان مصری,
چکیده مقاله :
هفت پیکر حکیم نظامی گنجوی که چهارمین منظومۀ او از نظر ترتیب زمانی و یکی از دو شاهکار او (با خسرو و شیرین) از لحاظ کیفیّت است، داستان سرگذشت بهرام گور است؛ داستان او با هفت دختر از پادشاهان هفت اقلیم، روایت می شود. بهرام گور هر روز از روزهای هفته، با یکی از دختران در گنبدی به رنگ خاص به سر می برد و از زبان آنها، داستان های غریبی می شنود. روز چهارشنبه در گنبد فیروزه رنگ، از زبان دختر پادشاه اقلیم پنجم، داستان مردی نقل می شود که گرفتار دیوها می گردد. در این داستان می توان جلوه گری سروش را مشاهده کرد. سروش از جمله ایزدان زرتشتی است که همواره در باورهای مردم و آثار ادبی به گونه های مختلف نمود یافته است. در آثار ادبی، اغلب سروش فرشته و پیام آور غیبی است. یکی از مهم ترین نقش های سروش، مبارزۀ شبانه با دیوها و اهریمنان است. در این پیکار است که پرندۀ همراه سروش با خروش خود، مردم را به بیداری و عبادت فرامی خواند. جستار حاضر سعی دارد پس از ذکر صفات و ویژگی های ایزد سروش و پرندۀ همراه او، یکی از مهم ترین کنش های او را در داستان یادشده ردیابی کند. مشاهده می شود که ناپدید شدن دیوها، به دلیل حضور سروش است.
Haft Peykar (“Seven portraits”) by Hakim Nezami Ganjavi, which is his fourth epopee from temporal perspective and one of its two masterpieces (along with Khosraw and Shirin) from quality perspective is the adventure of Bahram-e Gur. His story is narrated along with seven girls from seven different lands. Bahram-e Gur lives every day of a week with one girl in a dome having special color and listens to strange stories from them. At Wednesday in turquoise colored dome, the girl of fifth land tells the story of a man who got to be captive of demons; the representation of Souroush (Gabriel) is so obvious in this story. Souroush is one of the Zoroastrian lords that is emerged in different kinds and forms in public belief and literary works. Souroush is often the angel and messenger of mystic world. One of the most important roles of Souroush is fighting with demons and evils. It is in this fighting that the bird concomitant with Souroush invites people to awakening and worshipping God with its groan. After noting features and characteristics of Souroush Lord and its concomitant bird, the study attempts to follow one of its most important actions within the story. It is seen that disappearing of demons is due to the presence of Souroush Lord.