تحلیل جنبه‌هاي ادبي تاریخ بیهقی بر اساس نظریّة «والتر بنیامین»
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
مهدخت پورخالقی چترودی
1
سمیّه عطاردی
2
کلید واژه: تاریخ بیهقی والتر بنيامين منش بیانگری زبان جوهر نظم و شعر آشنایی‌زدایی,
چکیده مقاله :
«والتر بنیامین»، فیلسوفی که نامش با «مکتب فرانکفورت» پیوند خورده است، یکی از اندیشمندانی است که برای زبان، ساحتی فراتر از ساحت کارکردی و ارتباطي آن قائل است و در تقابل با تلقّی تقلیل‌گرایی ـ که زبان را به ابزار ارتباط بیناذهنی کاهش می‌دهد - به نظریّه پردازی پرداخته است. به نظر بنيامين، زبان از کنش ارتباطی انسانی فراتر می‌رود و موقعیتی هستی‌شناسانه می‌یابد و اگر زبان را به منش ارتباطی و ابزاری آن تقلیل دهیم، تنها متن‌های نوشته شده را خواهیم خواند و هرگز قادر به درک «نوشته‌های بین سطرها» نخواهیم شد. او در تقابل با منش ارتباطی زبان، اصطلاح «منش بیانگری» زبان را به کار گرفت و بر این باور بود که نويسنده با ورود به ساحت بیانگری زبان، یک اثر ادبی خلق مي‌كند. تاریخ بیهقی به عنوان یک اثر هنری ناب، توانش بالایی برای نزدیک شدن به زباني که از منش ارتباطی زبان گذشته و برای بیان معانی پنهان در پس کلمات، به منش بیانگری زبان رو آورده، دارد. در این مقاله به طرح و بررسی این موضوع پرداخته و به اين نتيجه رسيده‌ايم كه بيهقي با توجه به منش بيانگري زبان، اثري ادبي خلق كرده و با استفاده از ابزارهاي برجسته سازي در حوزة واژگاني و معنايي زبان و به كارگيري جوهر شعر و نظم در زبان اثرش، توانسته به ميزاني از توانش ادبي برسد كه بتوان از آن تلقي شعري داشت .
“Walter Benjamin”, whose name is associated with “Frankfurt School”, is a thinker who allows a dominion superior than practical and communicative dominions and in contrast with reductionism- that reduces language to an inter-subjective tool- he deals with theorization in this field. In Benjamin’s view, language is superior than communicative action of human and gets an existential status; if we reduce language just to its communicative and instrumental trait, we would read the lines of texts and would never understand in-between texts. He applies “Assertive act” in contrast with communicative quality of language and believes that author can produce a literary text by entering into expressive dominion of language. Tarikh-e Beihaqi as a pure artistic work has great capacities to approach a language that has surpassed communicative trait and applies an expressive quality of language to express hidden meanings behind the words. The study dealt with this issue and concluded that Beihaqi produced a literary work with high literary competence based on expressive quality of language that one can interpret it poetically as he applied highlighting tools in lexical and semantic areas of language and the essence of poetry and poem in his work.