از ذهن تا تجربة زیسته؛ تحلیل تطبیقی در شعر متقدّم و متأخر قیصر امین‌پور
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
سیدرضا شاکری
1
(استادیار گروه علوم سیاسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی)
محمد کمالی زاده
2
(استادیار گروه علوم سیاسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی)
کلید واژه: شعر متقدم, شعر متأخر, ذهن, تجربة زیسته, قیصر امین‌پور, موقعیت‌یابی, ویلهلم دیلتای.,
چکیده مقاله :
با نگاهی فلسفی و نظری می‌توان دو رویکرد فکری را در شعر قیصر امین‌پور شناسایی و تحلیل کرد؛ شعر متقدم و شعر متاخر. مسئله این پژوهش این است که فرایند شکل‌گیری این دو نوع را در نسبت با تحولات زمینه‌ای توضیح دهد و تفاوت‌های آن دو را از منظر دگرگونی و تحول فکری و روحی شاعر تبیین کند. شاعر در شعر متقدم از شرایط فکری و سیاسی و پیرامونی تأثیر گرفته و محوریت تولید شعر و ذهن شاعر اندیشه‌ها و باورهای عمدتاً دینی و انقلابی است که شعرهایی را با درونمایه‌های خاص تولید می‌کند. در شعر متأخر امین‌پور تجربة زیسته جای ذهن را گرفته و شعرهایی با محوریت و محتوای موقعیت‌های انسانی در زندگی تولید می‌گردد. مبنای نظری این پژوهش مفهوم تجربة زیسته در نظریة علوم انسانی ویلهلم دیلتای است. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که قیصر امین‌پور شاعری در متن تحولات اجتماعی، فکری و سیاسی جامعة خویش و جهان بزرگتر مشترک بشری قرار دارد و یک فرایند تکاملی را در شاعرانگی از سر می‌گذراند و به زبان و جهان تازه‌ای از ابعاد شعر دست می‌یابد.
From a philosophical and theoretical point of view, two intellectual approaches can be identified and analyzed in Qeysar Aminpour poetry; Early Poetry and Late Poetry.The aim of this research is to show the fulfillment of formation of these two types in relation to contextual developments and to explain the differences between the two from the perspective of intellectual and spiritual evolution of the poet.In earlier poetry, the poet is influenced by intellectual, political, and environmental conditions, and the focus of poetry production and the poet's mind is mainly religious and revolutionary ideas and beliefs that produce poems with specific themes.In Aminpour's recent poetry, lived experience takes the place of the mind and poems are produced with the focus and content of human situations in life.The theoretical basis of this research is the concept of lived experience in Wilhelm Deltay's theory of humanities, which has been used by literary scholars to study the poems of many poets.The findings of this study show that Qeysar Aminpour is a poet influenced by the social, intellectual and political developments of his society and larger common human world, and goes through the evolutionary process in poetry and achieves a new language and world of poetry dimensions.
ابوالقاسمی، مریم و شهلا علیهپور (1389) بررسی جلوه‌های اندیشه در شعر قیصر امین‌پور، مجله تاریخ ادبیات، شماره 63/3 صص 5-38.
امین‌پور، قیصر (1375) به قول پرستو، تهران، زلال.
----------- (1378) بی بال پریدن، تهران ، چاپ پنجم، افق.
----------- (1386) دردواره‌ها، تهران، انتشارات روزنامه همشهری، چاپ سوم.
----------- (1391) مجموعه کامل اشعار، چ هشتم، تهران، نشر مروارید.
----------- (1396) مصاحبه در طرح تاریخ شفاهی انقلاب، کتابخانه ملی ایران، ر.ک: http://www. khaterenegari. com/ درج در سایت 10 ابان 1396 طاهری، سیدرضا (1389) زیباشناسی در هرمنوتیک گادامر، تهران، نگاه معاصر.
عسگری حسنکلو، عسگر (1392) سیروسلوک قیصر امین‌پور از آرامان‌گرایی حماسی تا واقع‌گرایی تراژیک، مجله زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)، شماره 228، صص 101-122.
فتوحی، محمود (1387) سه صدا، سه رنگ، سه سبک در شعر قیصر امین‌پور، فصلنامه ادب پژوهی، شماره‌ی پنجم، صص 9-30.
کاشانی، زینب السادات و محمدعلی گذشتی (1397) بررسی آرمان شهر (مدینه فاضله) در اشعار قیصر امین‌پور بر اساس آرای فارابی، دو فصلنامه مطالعات نقد ادبی، سال سیزدهم، پاییز و زمستان، شماره 48، صص83-99.
گرجی، مصطفی و حامد موسوی جروکانی (1393) بررسی و تحلیل مفهوم «معنای زندگی» در اشعار قیصر امین‌پور، زبان و ادب فارسی(نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) شماره 230، صص 135-156.
غنی‌پور ملکشاه، احمد، مرتضی محسنی و مرضیه حقیقی (1394) دگردیسی منطق گفت‌وگویی در اشعار قیصر امین‌پور، از آرمانگرایی تا درونگرایی، متن پژوهش ادبی، سال 19 شماره 64 صص 165-188.
مخملباف، محسن (1395) مصاحبه با مجله قلمرو، شماره 1، صص 65-70.
هولاب، رابرت(1378) نقد در حوزه عمومی، ترجمه حسین بشیریه، تهران، نشرنی.
Wilhelm Dilthey (1986) Selected Works, Vol. V, Poetry and Experience, ed. and trans. Rudolf A. Makreel and FrithjofRodi . princeton.