وضعیت نگارش فارسی در وب‌سایت‌های پربینندۀ کشور از منظر اصول ویرایش فنّی
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
وحید خلیلی اردلی
1
(شهرکرد/ جهاد دانشگاهی)
محمد حکیم‌آذر
2
(دانشگاه آزاداسلامی)
اصغر رضاپوریان
3
(آزاد شهرکرد)
کلید واژه: فضای مجازی اینترنت زبان فارسی نگارش فارسی ویرایش فنّی,
چکیده مقاله :
فضای مجازی و اینترنت به‌خاطر ارتباط گسترده با کاربران و تولید نوشتار فراوان به عرصۀ بروز مشکلاتی برای خط و زبان ملّت‌ها، ازجمله خط و زبان فارسی تبدیل شد‌ه‌است. برای به‌دست‌آوردن آمار و اطلاعاتی دقیق از وضعیت توانایی نگارش فارسی در هرکدام از بسترهای فضای مجازی (وب، دسکتاپ و موبایل) پژوهش و پیمایش چندانی انجام نشده است. در این پژوهش از طریق روش‌های نمونه‌گیری غیراحتمالی مبتنی بر هدف، حدود هشت‌هزار جمله از پنجاه پایگاه پربینندۀ کشور در ده موضوع جداگانه، مطالعه و بررسی شد و میزان انحراف آنها از نوشتار معیار فارسی، ارزیابی و بسامد اشتباهات شاخص‌های ویرایش فنّی مشخص شد که به‌ترتیب عبارتند از: دستور خط و هماهنگی در رعایت آن (39درصد)، نشانه‌گذاری‌ها (30درصد)، استقلال واژه (22درصد)، فاصله‌گذاری‌ها (6درصد)، عددنويسي (2درصد) و حروف‌چینی یا غلط تايپي (1درصد). درنهایت برای کمک به بهبود درست‌نویسی در فضای مجازی راه‌کارها و پیشنهادهایی ارائه شد.
The cyberspace and internet have caused so many problems for the national languages and writing systems all around the world due to the extensive access and the production of large-scale writing. There are not so many researches that have published accurate information based on statistics about the status of Persian writing in different cyberspace platforms (Web, Desktop, and Mobile). In this study, through the non-probabilistic purposive sampling methods, about 8000 sentences from a corpus of 50 of the most popular databases in the country were examined in ten separate topics. The degree of deviation from Standard Persian Writing was estimated based on the "technical editing" criteria. Results show that the most common mistakes according to technical editing indexes were as follows: rules of writing (39%), punctuation (30%), word independence (22%), spacing (6%), number writing (2%), typographical or typing mistakes (1%). Finally, solutions and suggestions were made to help improve writing correctly in cyberspace.
ابوالقاسمی، محسن (1373) تاریخ زبان فارسی، تهران، سازمان سمت.
ارژنگ، غلامرضا (1394) ویرایش زبانی برای زبان نوشتاری امروز، تهران، قطره.
بی‌جنخان، محمود (1389) زبان فارسی و رایانه (مجموعه مقالات)، تهران، سمت.
--------------- (1394) «خط و زبان فارسي در فضاي مجازي»، محتوای ملّی در فضای مجازی، به‌کوشش سعید عاملی، تهران، سازمان اسناد و کتابخانه ملّی.
تربتی سنجابی، محمود (1385) هفت گفتار در پاسداری زبان و ادب پارسی، تهران، هزارۀ سوم اندیشه.
توکلّی، احمد (1389) ویراستاری و مدیریت اخبار، تهران، خجسته.
----------- (1394) شیوۀ نگارش در رسانه‌ها، تهران، ثانیه.
چناری، امیر (1392) آیین نگارش و ویرایش برای متون علمی، اداری و مطبوعاتی، تهران، زوار.
ذوالفقاری، حسن (1392) راهنمای ویراستاری و درست‌نویسی، تهران، علم.
------------- (1394) الگوهاي غيرمعيار در زبان مطبوعات، طرح تحقیقاتی، دفتر مطالعات و توسعۀ رسانه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، اجرا شده در مرکز تحقيقات زبان و ادبيات فارسي دانشگاه تربيت مدرس.
------------- (1395) سهل‌انگاری غیرطبیعی در نوشتار فضای مجازی، روزنامۀ شرق، شمارۀ ۲۵۸۷، پنج‌شنبه ۳۰ ارديبهشت.
رضی، احمد و ضیائی، حسام (1389) «ویژگی‌ها و مسائل زبانی وب‌نوشت‌های فارسی»، نامۀ فرهنگستان، دورۀ یازدهم، شمارۀ سوم.
سارلی، ناصرقلی (1387) زبان فارسی معیار، تهران، هرمس.
ساروخانی، باقر (1387) روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سنماری، حسین (1384) ویرایش در رسانه‌ها، تهران، مؤسسۀ انتشاراتی روزنامۀ ایران.
شریفی، لیلا (1389) «پیامک، اسپرانتویی نوین»؛ بررسی ساختاری- محتوایی، مجلۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 6.
شهریاری فرد و چلمقانی (1392) «بررسی کلمات نامتعارف در زبان فارسی و شبکههای اجتماعی و دلایل رواج آنها»، مجموعه مقالات هم‌انديشي زبان فارسي و اينترنت، تهران، نويسه پارسي.
صلح‌جو، علی (1386) نکته‌های ویرایش، تهران، مرکز.
عامری، حیات (1395) زبان، هویت ملّی و فضای سایبر، تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
عاملی، سعیدرضا (1391) محتوای ملّی در فضای مجازی، تهران، سازمان اسناد و کتابخانه ملّی.
------------- (1393) رويكرد دوفضايي به آسيب‌ها، جرايم، قوانين و سياست‌هاي فضاي مجازي، تهران، امیرکبیر.
فامیان، رضاقلی (1395) زبان و خط فارسی در مسلخ فضای مجازی، روزنامۀ خراسان، 25 آبان 1395، شمارۀ 19402.
فرهنگستان زبان وادب فارسی (1387) دستور خطّ فارسی، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
فرهی، آتوما (1388) نشانه‌گذاری، تهران، ری را.
محمّدنژاد عالی زمینی، یوسف و کاوسی، اسماعیل (1387) تأثیر فناوری نوین ارتباطی بر زبان فارسی، تهران، شادان.
ناظمي يگانه، فاطمه (1393) «شيوۀ نگارش در رسانه‌ها، فصل‌نامۀ نقدکتاب»، شمارۀ 3 و 4.
نجف‌قلی‌نژاد، اعظم و همکاران (1390) فضای مجازی، امکانات، قوانین، روش‌ها و ابزار ارزیابی، تهران، کتابدار.
نویدی‌مهر، حمیدرضا (1388) راهنمای ویرایش و درست‌نویسی در مطبوعات، مشهد، قدس رضوی.
نیکوبخت، ناصر (1393) دانش نشانه‌گذاری در خط فارسی، تهران، چشمه.
------------ (1395) مبانی درست‌نویسی زبان فارسی معیار، تهران، چشمه.
یاحقی، محمّدجعفر و ناصح، محمّدمهدی (1394) راهنمای نگارش و ویرایش، چاپ سی‌ام، تهران، به‌نشر.
یغمایی، فرزین و همکاران (1391) خلاصه مقالات نخستین کنفرانس بین‌المللی پردازش خط و زبان فارسی، سمنان، دانشگاه سمنان.
Aziz, Sh. & Shamim, M. & Aziz, M. F. , & Avais, P (2013), The Impact of Texting/SMS Language on Academic Writing of Students- What do we need to panic about?. Elixiy Linguistics and Translation (55).
Crystal, D (2004) The Language Revolution. Italy، Polity Press.
Dansieh, S. A (2011) SMS Texting and Its Potential Impacts on Students’ Written Communication Skills. International Journal of English Linguistics, (1) 2.
Greiffenstern, S (2010) The Influence of Computers, the Internet and Computer-Mediated Communication on Everyday English. Berlin، Logos Veflag Berlin GmbH.
Mingle, J. & Adams, M. & Adjei, E. A (2016), A Comparative Analysis of Social Media Usage and Academic Performance in Public and Private Senior High Schools. Journal of Education and Practice (7) 7.