اسطورة همزادان در داستان‌های «بوف کور» و «پیکر فرهاد»
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
عاطفه موسی پور
1
(دانشگاه پیام نور)
فاطمه کاسی
2
(دانشگاه پیام نور)
کلید واژه: همزادان بوف کور پیکر فرهاد اسطوره اتو رنک,
چکیده مقاله :
باور به همزاد، همواره در فرهنگ‌ها و افسانه‌های ملل مختلف وجود داشته است. در ادبیات غرب، اسطورة همزاد تعابیری روانشناختی به خود گرفته است. در ایران صادق هدایت با تأثیرپذیری از آثار غربی، به اسطورة همزاد در آثار خود توجه داشت. در بوف کور وجود شخصیت‌هایی با هویت یکسان، نمایانگر تعدّد همزاد یک فرد است که نتیجة این شباهت‌ها، عدم تفاوت و نیز ایستایی جامعه در قرون مختلف است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رویکردِ نوی صادق هدایت و عباس معروفی به همزاد با عنوان «همزادان» در بوف کور و پیکر فرهاد صورت گرفته است. ما در هر دو رمان با روشی تحلیلی، اسطورة همزادان را بررسی کرده‌ایم و بر آن بودیم تا منشأ و نتایج این اندیشه را روشن سازیم؛ بنابراین در آغاز این پژوهش به ریشة همزادان در اسطوره‌ها و افسانه‌های کهن و اندیشة «اتو رنک» اشاره کرده‌ایم و سپس به پیامد پدیدة همزادان یعنی عدم تحول تاریخی پرداخته‌ایم.
The belief of doppelganger (spirit doubles) has always existed in the culture and myths of different nations. In western literature, the myth of doppelganger is explained through psychology. In Iran, under the influence of western works, Sadegh Hedayat paid attention to the myth of doppelgänger. In Bouf-e Kour there are characters with the same identity that represent the doppelgangers for a person. These similarities will result in the lack of difference and a static society in different centuries. This research aims at studying Sadegh Hedayat and Abbas Ma’roufi’s new approach towards doppelganger in “Bouf-e Kour” and “Peikar-e Farhad”. The myth of doppelganger is studied in both novels using an analytical method. We aimed at discovering the origin and the results of this belief. Therefore, the research begins with studying the origin of doppelganger in ancient myths and legends; Otto Rank’s thoughts have also been mentioned here. Then, we will deal with the lack of change in the history as a consequence of this phenomenon. .
اسحاق‌پور، یوسف (1372) بر مزار صادق هدایت، ترجمة باقر پرهام، تهران، باغ آینه.
تبریزی، محمدحسین ابن خلف (بی‌تا) برهان قاطع، تصحیح محمد عباسی، تهران، فریدون علمی.
تسلیمی، علی (1388) گزاره‌هایی در ادبیات معاصر ایران (داستان)، تهران، آمه.
---------- (1393) پیام هدایت و نظریة شرق‌وغرب‌شناسی، تهران، آمه.
دهخدا، علی‌اکبر (1377) لغت‌نامه، جلد 15(چاپ دوم)، تهران، مؤسسة انتشارات چاپ و دانشگاه تهران.
رنک، اتو (1384) «همزاد به مثابة خود نامیرا»، ترجمة مهشید تاج، ارغنون، بهار و تابستان، شمارة 26 و 27، صص 197-233.
صنعتی، محمد (1394) صادق هدایت و هراس از مرگ، چاپ ششم، تهران، مرکز.
فرزانه، مصطفی (1394) آشنایی با صادق هدایت، چاپ هشتم، تهران، مرکز.
معروفی، عباس (1381) پیکر فرهاد، تهران، ققنوس.
میرعابدینی، حسن (1383) صد سال داستان‌نویسی ایران، جلد 4، چاپ سوم، تهران، چشمه.
هدایت، صادق (1383 الف) بوف‌کور، اصفهان، صادق‌هدایت.
هدایت، صادق (1383 ب) حاجی آقا، تهران، امید فردا.
هیوز-وارینگتن، مارنی (1386) پنجاه متفکر کلیدی در زمینة تاریخ، ترجمة محمدرضا بدیعی، تهران، امیرکبیر.
Marx, carl (2000) The Manifesto of communist party, in Julie Rivkin and Michael Ryan (eds.): literary Theory: An Anthology, Black well publishers Inc..
Turner, B.S. (1978) Marx and The End of orientalism, London, Alien and Unvin.