نگاهي ديگر به موسيقي شعر و پيوند آن با موضوع، تخيل و احساسات شاعرانه
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
پرند فیاض‌منش
1
(دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه)
کلید واژه: زيبايي‌شناسي موسيقي شعر موضوع تخيّل عاطفه,
چکیده مقاله :
موسيقي يكي از عناصر سازنده شعر است كه كلام را برجسته مي‌سازد و سبب تمايز زبان نظم از نثر مي‌گردد. بررسي اين ركن از شعر، همچنين پيوندي كه ميان آهنگ كلام با عناصر ديگر وجود دارد، مسأله‌اي است كه اين مقاله بدان مي‌پردازد. براي تبيين اين مسأله در دو بخش: بخش اوّل به تعريف موسيقي و انواع آن در شعر فارسي پرداخته، بخش دوم رابطه ميان موسيقي شعر با موضوع، تخيّل و عاطفه بررسي شده است. تشريح مطالب مذكور، مشخص ساخت كه موسيقي شعر در كنار تقسيمات چهار‌گانه اديبان فارسي زبان به سه دسته موسيقي بيروني (جنبه عروضي شعر)، موسيقي كناري (آهنگ خاص همخواني ميان كلمات پاياني مصراع‌ها «رديف و قافيه») و موسيقي مياني (انواع توازن‌هاي حاصل از ارتباطات لفظي و تناسبات معنايي) تقسيم مي‌شود. امّا شعر تعبيري از اجتماع، اصول، باورها و انديشه‌هاي شاعر است و موسيقي شعر زبان دل و احساس او و «لاجرم هر آنچه از دل برآيد، بر دل نشيند.» انواع متفاوت موسيقي شعر؛ يعني وزن، قافيه و رديف و واژه‌ها و لفظ از جمله عناصري هستند كه معنا، عاطفه و تخيّل شاعر را به مخاطب منتقل مي‌كنند و تنوّع موسيقايي در اين زمينه عامل مهمّي در القاي موضوع و احساسات شاعرانه به خواننده و شنونده است. شاعر با رعايت تناسب و پيوندي كه ميان موسيقي شعر با عناصر ديگر وجود دارد، تلاش مي‌كند به هدف و غايت اصلي شعر ـ كه همانا بيان مفاهيمزيبايي‌شناسي، موسيقي شعر، موضوع، تخيّل، عاطفه و محتواي دروني شعر است ـ نزديك گردد.
Music is a component of poem and its constituent. Music highlights the speech and differentiates poem from prose. This article addresses this aspects of poem and connection between song of speech and other elements. To this end, firstly we define music and its sorts in Persian poem, then the connection between music of poem and subject, imagination and feelings. This study shows that music of poem along side four division by Persian literary men, divides to three categories: external music (prosodic aspect of poem) side music (special song of harmony between ending words of half. Vers “Row and rhyme”) and medial music (different harmonies resulting from rhetorical communications and meaning relevances). But poem is an account of society, principles, faith, and poet’s thoughts; and music of poem is his/her language of heart and his/her feelings. Different styles of poetical music – that is, rhythm, rhyme and raw and words and vocable - are elements which transfer meaning, feeling and imagination of poet to audience and musical variety, in this regard, is an important factor in inducing subject and poetical feelings to others. Maintaining harmony and relations between poetry music and other elements, poet attempts to approach to main purpose of poem, that is, impressing notions and internal contains of poem.