سهراب سپهري در ترازوي نقد منتقدان
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
غلامرضا پيروز
1
فاطمه‌زهرا صادقي
2
کلید واژه: سپهري نقدنقد عرفان طبيعت‌گرايي مفاهيم انتزاعي,
چکیده مقاله :
تحقيق حاضر در حوزه نقد نقد به مقاله‌ها، سخنراني‌ها و مصاحبه‌هايي مي‌پردازد كه دربارة زندگي، آثار و افكار سهراب سپهري شاعر و نقاش ايراني بر جاي مانده است. در اين پژوهش سعي شده تا شيوه‌هاي انتقادي و رويكرد‌هاي نقد ادبي، تبيين ارزش، سلامت نقدها، ميزان توفيق يا عدم توفيق منتقدان دربارة سپهري، مضامين اصلي نوشته‌ها و رويكرد به آثار سپهري و… از آغاز تا سال 1376 در نشريه‌هاي ادبي فارسي، تحليل و بررسي شود. در عرصه شعر معاصر، پس از نيما يوشيج بيش از هر شاعر ديگري ـ به افراط و تفريط ـ دربارة سهراب سپهري سخن گفته شده است. اين ستايش‌ها و نكوهش‌ها از زمان حيات اين شاعر نقاش تا به امروز ادامه دارد. ارتباط شعر و نقاشي سپهري، توجه شاعر به عرفان و فلسفه شرق، طبيعت‌گرايي، سادگي و صميميت در شعر، عدم كاركرد سياسي ـ اجتماعي، مفاهيم انتزاعي، زبان و سبك بيان از موضوعاتي است كه مضامين غالب نقدها را تشكيل مي‌دهد. در اين ميان منتقداني كه بر اساس اظهار نظر‌هاي علمي ـ پژوهشي به شعر و هنر اين شاعر معاصر نقاش پرداخته‌اند، انگشت شمارند. علاوه بر اين بسياري ازديدگاه‌ها، گرته برداري و تقليد از آثار ديگران است. نگارندگان اين مقاله بر اين باورند كه بايد نقدهاي منتقدان را نيز به محك نقد زد و عيار آنها را مشخص كرد.
This study is an attempt to deal with the critics, made in form of speeches and papers, on the life, thoughts and works left by Sohrab Sepehri (1928-1978), the Iranian poet and painter. The study tries to examine and analyze the critical method and literature critics value clear making, critics health, failure and success of the criticisms made by critics on Sepehri, contents of the works by Sepehri, treatment with Sepehri’s works and the likes as of the first time made till 1997 in Farsi literature publications. In the contemporary Farsi poetry extensive speaking has been made on Sohrab Sepehri after Nima Yushij. These parses and blames have continued from the time of the poet life till now. Most of the critics have been made on the links between Sepehri’s poem and painting, hit attention on the East Philosophy and Gnosticism, naturalism, simple style and sincerity of the poems, non dealing with politics-social issues, abstract concepts, language and style of expression. Among the critics, those dealt with Sepehri’s poems and arts on scientific-research viewpoints are handful. Moreover, some viewpoints are imitation and calques from the others’ works. The writers of the present article maintain that the criticisms made by the critics should be criticized aimed at evaluating their correctness.