بررسی انتقادی معنا و اندیشه‌های بیدل در آیینهی یک غزل
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
علی محمدی
1
(دانشگاه بوعلی‌سینا همدان)
کلید واژه: غزل بیدل پارادوکس معنا بیدل دهلوی,
چکیده مقاله :
آوازه و بزرگی بیدل تنها به شيوه‌ي بيان و پیچ و خم‌هاي زبانی او ختم نمی‌شود، بلكه برخی از شکوه و جلال و جذابیت شعر او به اندیشه‌اش مربوط است که به مثابه‌ی زبانش پر رمز و راز است. اگر بپذیریم که در حوزه‌ی معنا و اندیشه‌ی بیدل نیز برجستگی و خصوصیت‌های سبکی هست، می‌توان پرسید که این دگرگونی‌ها در قالب غزل چگونه خود را نشان داده است؟ اگر غزل، آیینهی تغزل و سخنان غنایی است، عشق و اندیشه در آن چگونه با هم گره خورده است؟ آیا از نظر اندیشه می‌توان غزل بیدل را نوعی غزل خاص نامید؟ در این مقاله با طرح یکی از غزل‌های پرآوازه‌ی بیدل، به نقد اندیشه‌های مندرج در اين غزل پرداخته‌ایم. حاصل این پردازش نیز این است که چنان که شعر سبک هندی در قالب گفتار و فرم متحول و دگرگون شده است، از جهت اندیشه و فکر نیز این تحول در نمونه‌های بارز شعر سبک هندی که سروده‌های بیدل یکی از نمایندگان پرآوازه‌ی آن است، دیده می‌شود.
Bidel’s fame and greatness is not limited just to the manner of expressing his thoughts and its linguistic subtlety. Part of the glory of his poetry originates from his thoughts which is as mysterious and symbolic as his language. If we took it for granted that there is stylistic prominence at the semantic level of Bidel’s poetry, we could ask how the prominent features could be realized in the form of sonnet. When sonnet as a literary form is a place to express lyricism, how thought and love are put together there? Regarding the factor of thought, can Bidel’s sonnets be treated as a special kind of sonnet? At the present article, having studied one of the Bidel’s famous sonnets critically, with special focus on its content and the thoughts involved, we have come to the conclusion that just as the poetry of Hindi Style is distinguished in terms of its form, it is distinguished in terms of its content; and this fact is evident in Bidel’s sonnets as the famous exemplar of this style.