تحلیل زبانی اشعار فرخی یزدی براساس نظریة زیبایی‌شناسی انتقادی (با تکیه بر غزل و چند رباعی)
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایران
حسین حسن‌پور آلاشتی
1
(دانشگاه مازندران)
رضا عباسی
2
کلید واژه: نظریة زیبایی‌شناسی انتقادی غزل فرخی یزدی بازسازی زبان برجسته سازی تحول معنایی واژگان,
چکیده مقاله :
عنوان مکتب فرانکفورت غالباً به میراث فکری و نظری گروهی از روشنفکران برجستة آلمانی و نظریة اجتماعی خاص آنان اطلاق مي‌گردد که نظریة زیبایی‌شناسی انتقادی (critical aesthetic theory) از دل آن بیرون مي‌آید. این نظریه بر خلاف برخی مکاتب نقد ادبی به ویژه نقد جامعه شناختی- که از اصالت آثار ادبی و خالق آن اثر مي‌کاهند و آثار ادبی را یکسره محصول عوامل بیرونی تلقی مي‌کنند- مي‌کوشد به آثار ادبی نقشی مستقل تر ببخشد. اندیشمندان نظریة انتقادی برای هنر و به ویژه ادبیات، ملاک‌هایی برشمردند تا بر اساس بینش انتقادی خود، اصالت یک اثر ادبی را مورد نقد قرار دهند. در این نوشتار ابتدا مفاهیم اصلی در زیبایی‌شناسی انتقادی؛ چون انتقاد در هنر یا اثرادبی (critical of art)، منش ایدئولوژیکی- قوة سیاسی- هنر (Ideological nature of art)، هنر انقلابی (revolutionari art) و خودمختاری در هنر (Autonomy of art)، مورد بررسی قرار گرفته است و با بررسی دیوان فرخی دانسته شد که شاعر در حوزة زبان از رهگذر ترکیبات خاص، زبان حماسی، ایجاد تحول معنایی در تعبیرات رایج در غزل، کاربرد لغات فرنگی و اصطلاحات عامیانه نگرش انتقادی خاص خویش را ارائه کرده است.
Frankfort school is a title for a theoretical and thinking heritage of some prominent German intellectuals and their special social theory from which the critical aesthetic theory emerged. Unlike some schools of literary criticism and particularly sociological criticism that diminish originality of literary works and their creators, and consider them as the products of external factors, it attempts to give literary works an autonomous status. The thinkers of critical theory introduced criteria to evaluate art, especially literature. The present article, first reviews the basic concepts of critical aesthetic theory, such as criticism of art, revolutionary art, ideological nature of art, autonomy of art. Studying Farokhi’s poems reveals the poet’s critical views expressed through linguistic elements of employing particular expressions, heroic language, semantic deviations, using slangs and foreign words.